KUR"ÂN-I KERÎM"İN KUR"ÂN"DAKİ İSİMLERİ 11 “er-RAHMET”

Değerli dostlar,

Bugün yazmaya çalışacağımız konu yine Kur"ân"ın Kur"ân"da yer alan isimleri hakkında olacaktır. Daha önce Kur"ân, Kitâb, Furkân, Nûr, Rûh, Şifâ, Beyân, Hakk, Zikir ve Hidâyet kelimeleri üzerinde durmuştuk. Bu yazıda ise Kur"ân"ın diğer bir ismini tanıtmaya çalışacağız.

Kur"ân"ın bu saydıklarımızın dışında bir diğer ismi de “rahmet”tir. Rahmet kelimesi “merhamet etmek, acımak” anlamındaki r-h-m kökünden türetilen bir sözcüktür. Kur"ân"ın “rahmet” oluşu onun “ilâhî merhametin tecellisi” oluşu anlamına gelmektedir. Kur"ân, insanlığa ve kâinata merhameti tanıtan bir kitaptır. Bu nedenle Yüce Allah kendisini aynı kökten gelen Rahmân ve Rahîm sıfatlarıyla tanıtmakta, Kur"ân"ı da bu sıfatlarının bir gereği olarak insanlığa göndermiş olmaktadır. İnsanlara acıdığı için, hayat yolculuğunda yolunu şaşırmaması için, kendisine, canlı-cansız çevresine, diğer insanlara ve sonuçta Yüce Allah"a karşı sorumluluklarının nelerden oluştuğunu bilmesi ve gereğini yerine getirmesi için Kur"ân gönderilmiştir; işte bu rahmet ve merhametin bir tecellisidir.

Hayatın en rahat dönemi insanın doğumundan ön­cesine aittir. Yüce Allah"ın: “En güçlü, en sağlam yer” (Mü"minûn 23/13; Mürselât 77/21) ifadesini kullandığı bu yer “ana rahmi”dir. Rahimdeki sıcaklık ve korunaklılık, insan hayatı için tam bir mü­kemmellik arz etmektedir. İşte insanın en rahat ve mu­hafazalı yeri olan rahim/ehrâm (rahim/rahimler) ile Yüce Allah"ın Rahmân ve Rahîm sıfatları da, Kur"ân"ın rahmet oluşu sıfatı da aynı anlam kökünden, yani “merhamet”ten gelmektedir. Annenin yavru­suna şefkatinin kat kat fazlasını Yüce Allah"ın, kullarına beslediğinde hiç şüphe yoktur. İşte Kur"ân"ın gönderilişindeki asıl vesile de budur.

Merhametin kaynağı kimdir ve kimlere nasıl merhamet etmektedir? gibi sorular Kur"ân"ın merhamet oluşunun açıklamasını oluşturmaktadır. Enʻâm 6/156-157"de şu bilgiler yer almaktadır: “Kitap, yalnız bizden önceki iki topluluğa (Hıristiyanlara ve Yahudilere) indirildi; biz ise onların okumasından gerçekten habersizdik” demeyesiniz diye;yahut “Bize de kitap indirilseydi, biz onlardan daha çok doğru yolda olurduk” demeyesiniz diye (Kur"an"ı indirdik). İşte size de Rabbinizden açık bir delil, hidâyet ve rahmet geldi.” İşte bu âyetler Kur"ân"ın bu son ümmete gönderiliş gayesini en güzel şekilde ortaya koymaktadır. Aʻrâf 7/52"de ise şu bilgiler vardır: “(Halbuki daha önce dünyada) onlara, engin bilgiyle açıkladığımız ve inanan bir toplum için yol gösterici ve rahmet olan bir kitap getirmiştik/göndermiştik.” Buna göre Kur"ân"da Yüce Allah gerçekleri açık açık ortaya koyduğunu belirtmekte ve Kur"ân"ın rahmet tecellisi olduğunu ifade etmektedir.

Kur"ân"ın rahmet oluşuyla ilgili pek çok bilgi vardır; bunlardan bir kısmı şu âyetlerdedir: A"râf 7/203; Yûnus 10/57; Yûsuf 12/111; Nahl 16/64; 89; İsrâ 17/82; Neml 27/77; Lokmân 31/3; Câsiye 45/20;…

“Allah insanlara çok şefkatlidir; çok merha­metlidir” (Bakara 2/143), “Rabbiniz merhameti kendisine yazmıştır” (En"âm 6/54), “Rahmetim her şeyi kuşatmıştır” (A"râf 7/156), “Biz seni ancak ve an­cak âlemlere rahmetimiz gereği gönderdik” (Enbiyâ 21/107), “Allah size merhamet (yardım) ediyor; melekleri de” (Ahzâb 33/43). Bu ve benzeri âyetlerinde Yüce Allah, kendisini hem merhametin kaynağı, hem de merhamet eden varlık olarak tanıtmıştır. Dolayısıyla hem Rahmân, hem de Rahîm sıfatı Yüce Allah"ın merha­metinin iki yönünü oluşturduğu gibi kitabının, yani Kur"ân"ın rahmet oluşu da aynı merhametin tecellisidir.

Kur"ân"ın rahmet oluşu gerçeğini fark eden ve onun rahmet deryasından yararlanabilenlerden olmamızı niyaz ediyor, hepinizi Yüce Allah"ın engin merhametine emanet ediyorum. Hoşça kalın sevgili kardeşlerim.