Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İl Müdürü Saffet çalışkan siz Denge Gazetesi okuyucuları için yeni yasa hakkında merak ettiğiniz ve öğrenmek istediğiniz sorularınızı cevaplıyor.

Soru: Birden fazla sigortalılığın bulunması halinde emeklilik maaşı hangi sisteme göre bağlanacak?

Cevap: 1.10.2008 tarihinden önce siigortalı olanlara 2829 sayılı kanuna göre; son 7 yıllık fiili hizmet süresi içinde en çok hangi sosyal güvenlik kuruluşuna piriim ödemiş ise o  kuruluşhükümlerince  aylık bağlanır.

1.10.2008 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanlardan birden fazla statüye  tabi olarak  çalışanlarınhizmetleri, yaşlılık sigortası bakımından, toplam çalışma süresi içinde enfazla hizmetin geçtiği statü(4/a,4/b,4/c) hükümleri esas alınmak,ölüm ve malüllük hallerinde ise, son statütü hükümleri uygulamak suretiyle birleştiriilecektir.

Soru: Evlenme ödeneği hangi miktar üzerinden ve kimlere verilecektir?

Cevap: Bu kanun uyarınca, evlenme ödeneği yetim kız çocuklarına almakta oldukları aylıkların 24 aylık tutarı miktarında ödenecektir. Bu kanundan önce Emekli Sandığı Kanununa göre bağlanmış aylıkları hakkında bu kanunla yüyürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı kanun hükümlerine göre işlem yapılacağından yetim aylığı alan eş ana ve kızın evlenmesi haliinde onikiaylık tutarında evlenme iikramıyesi ödenecektir. Hizmet azlığı nedeniyle  aylık bağlanamayan ancak  5510 sayılı kanun uyarınca aylık bağlanmış kız çocuklarına  almakta oldukları aylıkların 24 aylık tutarı miiktarında ödenecektir.

Soru:Sigortalı olan ve itibari hizmet süresi kapsamındaki biir iişte çalışan kiişiinin çalışmaları 5510 sayılı kanuna göre yine itibari hizmet süresi  kapsamındamı değerlendirilecektir?

Cevap: Kanunla 506 sayılı kanuna tabi olarak çalışan sigortalılar için  halen uygulanmakta olan itibarı hizmet süresi uygulamasına son verilerek, fiili hizmet süresi zammı uygulamasına geçilmiştir. Yeni düzenleme ile sigortalıların kanunun yürürlüğe girdiğitarihe kadar itiibari hizmet süresi kapsamından geçen süreleri mevcut kanunlar doğrultusunda  3600 gün koşuullu aranmaksızın emeklilik haklarına yansıtılacaktır. Kanun yürürlük tarihinden sonra ise, çalışan işin fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki bir iş olması halinde, sigortalılar fiili hizmet süresi zammından yararlandırılacaktır.

Soru: Fiili hizmet zammı 5510 sayılı kanunda neyi ifade etmektedir?

Cevap: Fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki işler;ağır, riskli ve sağlığa zararlı olup, Çalışanların fiziki, ruhi ve fizyolojik bakımdan olumsuz yönde etkileyen, dolayısıyla bu işlerde çalışanları  diğer çalışanlara göre daha fazla yıprattığı için ömürleriini kısaltan işlerdir. 506,5434 sayılı kanunların  uygulamasında kapsam içerisinde bulunan bazı işler, teknolojideki gelişmeler ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi nedeniyle zamanla yıpratıcı olmaktan çıktığı halde,bu işlerde çalışanlara hala fazladan hizmet ilavesi yapılması, diğer kesimlerde çalışanlar aleyhine bir adaletsiz durum yaratıyordu. Bu olumsuzlukların ortadan kaldırılması amacıyla  fiili hizmet süresi zammı getirilmiştir.

Soru: 3201 sayılı kanuna göre borçlanma kapsamında olmayan süreler nelerdir?

Cevap: 18 yaşın doldurulmasından önce yurtdışında sigortalı, işsizliz ve ev kadını olarak geçen süreler,
B) Türk Vatandaşlığının kazanılmasından önce ve türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra yurtdışında sigortalı, işsizlik ve ev kadını olarak geçen süreler,
C) İkili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre kendiilerine kısmi aylık bağlanmış olanların yurtdışında geçen sigortalılık süreleri arasında ve bu sürelerin bitim tarihinden sonraki işsizlik sürelerii,
D) Sosyal güvenlik kanunlarına göre malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları kapsamında geçen sürelerle çakışan yurtdışı  süreleri, borçlanılamaz.

Soru: Yurtdışında geçen hizmetlerin borçlanma işlemlerinde ödenecek  tutar nedir?

Cevap: Borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç tutarı, başvuru tarihindeki 5510 sayılı kanunun 82'inci maddesinde belirtilen pirime esas asgari ve azami günlük kazanç arasında seçilecek günlük kazancın %32'sidir. Yurtdışı hizmet borçlanmalarında alt sınırı  farklı bir miktarda belirlemeye Bankalar kurulu yetkili kılınmıştır.

Soru: 3201 sayılı kanuna göre  borçlanarak aylık bağlanan kişiler daha sonra kuruma sürekli bildirimde bulunacaklarmı?

Cevap: Altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulunmuş olanlar,Yurtdışında çalışıp çalışmadıklarını ve ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneği, alıp almadıklarını gözterir belgeleri, örneği kurca hazırlanan 3201 Sayılı kanuna göre Aylık alanlara mahsus yoklama belgesi ile birlikte sözkonusu altı aylık sürenin dolduğu tarihten sonra üç ay içinde kuruma vermek zorundadır.

Soru:İstanbul ve Ankara'da Sosyal güvenlik sözleşlerinden kaynaklanana uzun ve kısa vadeli sigorta işlemleri için hangi sosyal güvenlik merkezine başvurulacaktır?

Cevap: İstanbul sosyal güvenlik sözleşmelerinden kaynaklanan uzun ve kısa vadeli sigorta işlemleri Beşiktaş ve Pendik Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüklerinde, Yurtdışı borçlanmalara göre; aylık bağlama işlemleri ise Unkapanı Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğünde,Yurtdışı borçlanma ve bu borçlanmalara göre aylık bağlama işlemleri ise Sıhhiyi Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğünde yürütülmektedir.

Soru: Adi Şirkete yeni ortak alınması durumunda işyeri bildiirgesi ne zaman kuruma verilecektir?

Cevap: Adi şirketlerde şiirkete yeni ortak alınması durumunda en geç  yeni ortağın alındığı tarihi takip eden on gün içinde kuruma bildiriilmesi gerekir.

Soru: 1.10.2008 tarihinden itibaren aylık piirim ve hiizmet belgelerinde sigortalıların sosyal güvenlik numarası yazılmaya devam edecek mi?

Cevap: 1.10.2008 tarihinden itibaren sosyal güvenlik numarası olarak sigortalıların Türkiiye Cumhuriyeti kiimlik numaraları esas alınacağından, aylık pirim ve hizmet belgesinin "Sosyal Güvenlik Sicil Numarası" bölümüne, sigortalıların 11 haneli  TC kimlik numaraları kaydedilecektir.Sigortalının yabancı uyruklu olması halinde ise sözkonusu bölüme, bu kişiler için  İçişleri Bakanlığınca verilecek olan kimlik numarası sisteme girilecektir.