Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İl Müdürü Saffet çalışkan siz Denge Gazetesi okuyucuları için yeni yasa hakkında merak ettiğiniz ve öğrenmek istediğiniz sorularınızı cevaplıyor.

Soru: Sigortalının birden fazla aylığa hak kazanması halinde hangi aylığı ödenecektir?

Cevap: Kanuna göre bağlanacak aylıkların birleşmesi durumunda;
a) Hem malullük hem de yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıya, aylıklardan yüksek olanı, aylıklar eşitse yalnız yaşlılık aylığı,
b) Malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı ile birlikte, ölen eşinden dolayı da aylığa hak kazanan sigortalıya her iki aylığı,
c) Ana ve babasından ayrı ayrı aylığa hak kazanan çocuklara, yüksek olan aylığın tamamı, az olan aylığın yarısı,
d) Birden fazla çocuğundan aylığa hak kazanan ana ve babaya en fazla ödemeye imkan veren ilk iki dosyadan yüksek olan aylığın tamamı, düşük olan aylığın yarısı,
e) Hem eşinden, hem de ana ve/veya babasından ölüm aylığına hak kazananlara, tercihine göre eşinden ya da ara ve/veya babasından bağlanacak aylığı,
f) Bu kanuna göre vazife malullüğü aylığı almakta iken, tekrar sigortalı olanlardan hem vazife malullüğüne hem de malullük aylığına hak kazananlara bu aylıklardan yüksek olanı, aylıkları eşitse yalnızca vazife malullüğü aylığı, bunlardan hem vazife malullüğü hem de yaşlılık aylığına hak kazananlara, bu aylıkların her ikisi, bir başka ifade ile hem vazife malullüğü aylığı ile malullük aylığının, hem de vazife malullüğü aylığı ile yaşlılık aylığının birleşmesi hallerinde ise her iki aylığı birlikte ödenecektir.
g) Evliliğin ölüm nedeniyle sona ermesi durumunda sonraki eşinden de aylığa hak kazananlara tercih ettiği aylığı bağlanır.

Soru: Emekli aylığı almakta iken yeniden çalışmaya başlayanların aylıkları nasıl hesaplanacak?

Cevap: Emekli aylığı almakta iken çalışmaya başlanması nedeniyle aylığı kesilenlerin aylıklarının yeniden hesabında, ilk aylık hesabı yapıldığı şekilde işlem yapılmasının emekliler arasında aylık farklılıklarına neden olduğu dikkate alınarak; emeklilikten sonraki çalışma dönemleri ayrıca değerlendirilmek suretiyle önceki aylıklarına ilave edilmesi şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Memur emeklilerinin kamu kurum ve kuruluşlarında yeniden memur olarak çalışmaya başlamaları halinde (istisnalar hariç) aylıkları kesilecek, bu görevlerinden tekrar ayrılmaları halinde ise eski ve yeni hizmetlerinin toplamı üzerinden yeniden aylık bağlanacaktır.
Memur emeklilerinin özel sektörde 4/a veya 4/b kapsamında çalışmaları halinde ise aylıkları kesilmeyecek, dolayısıyla emekli aylıklarının ödenmesinde herhangi bir değişiklik olmayacaktır.

Soru: Emekli ikramiyelerin tahville ya da taksitler halinde ödeneceği doğru mu?

Cevap: Emekli ikramiyeleri 5434 sayılı Kanundaki usulle ödenmeye devam edecektir.

Soru: 5510 sayılı Kanuna göre sigortalı olan ve çocuğu özürlü olan bayan çalışanlar için 5 yıl yıpranma payı uygulanacak mı?

Cevap:5510 sayılı Kanunla getirilen yeni bir düzenleme olup, yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunanların, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen pirim ödeme gün sayıları toplamına eklendiği gibi emeklilik yaş hadlerinden de indirilecektir.
Bu haktan yararlanmak için kadın sigortalıların bu durumunu belgelendirmesi şarttır. Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğun varlığı sağlık kurulu raporu ile belgelenecek, kadın sigortalılara bu hak kanunun yürürlük tarihinden sonraki süreler için verilecektir. Malul çocuğun ölümü veya bakıma muhtaçlığının kalkması halinde, Kanunun yürürlük tarihinden ölüm tarihine veya bakıma muhtaçlığın kalktığına karar verilen sağlık kurulu rapor tarihine kadar geçen hizmetlerin dörtte biri prim ödeme gün sayısına eklenecek, emeklilik yaş hadlerinden indirilecektir.

Soru: Malullük aylığı alanların çalışması halinde maaşları kesilecek mi?

Cevap: Kanunun yürürlük tarihinden önce mülga sosyal güvenlik kanunlarından;
a)1479 ve 2926 sayılı kanunlara göre malullük aylığı alanlardan, Kanunun yürürlük tarihinde veya sonrasında Kanunun 4"üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri kapsamında çalışmaya başlayanların aylıkları kesilmez. Bunların (a) bendi kapsamında çalışmaları halinde ise Kanunun geçici 14"üncü maddesindeki sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümler uygulanır.
b) 506 ve 2925 sayılı kanunlara göre malullük aylığı alanlardan, Kanunun yürürlük tarihinde ve sonrasında Kanunun 4"üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışmaya başlayanların aylıkları kesilir. Bunların (b) ve (c) bentleri kapsamında çalışmaları halinde ise aylıkları kesilmez.
Bu bağlamda, Kanunla yürürlükten kaldırılan mülga kanunlara göre sigortalı olanlardan malullük aylığına hak kazananlar ile malullük aylığı bağlananlar mülga kanun hükümlerine göre sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışabilirler.

c) 5434 sayılı kanuna göre Adi malullük aylığı alanlardan, Kanunun yürürlük tarihinde veya sonrasında Kanunun 4"üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında çalışmaya başlayanların aylıkları kesilmez ve sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışabilirler.
Ancak (c) bendi kapsamında çalışmaya başlayanların ise aylıkları kesilir.

Soru: Sürekli iş göremezlik geliri için alt sınırı var mıdır? Sürekli iş göremezlik geliri ile yaşlılık, malullük ve ölüm aylıklarında alt sınır uygulaması devam edecek mi?

Cevap: Kanunla malullük, ölüm ve yaşlılık aylıklarında alt sınır uygulamaları mevcut olup,
Malullük ve ölüm aylıklarında, talep ve ölüm yılından bir önceki yılın Aralık ayında ödenen en düşük yaşlılık aylığından az olamayacağı,
Yaşlılık aylıklarında, Kanunun yürürlük tarihinden sonraki süreler için bağlanacak aylıkların, sigortalının mevcut çalışmalarının asgari kazançlar üzerinden hesaplanan ortalama aylık kazancının % 35"inden, sigortalının bakmakla yükümlü olduğu eşi veya çocuğu varsa % 40"ından az olmayacağı, hak sahibi bir kişi ise, hesaplanan alt sınır aylığının %80"inden, hak sahibi iki kişi ise, % 90"ından az olmayacağı,
Sürekli iş görmezlik gelirlerinde başkasının bakımına muhtaç olanlara bağlanacak gelirlerin, prime esas alt kazanç sınırının aylık tutarının %85"inden az olmayacağı,
Hüküm altına alınarak, alt sınır uygulaması devam ettirilmektedir.
Dolayısıyla iş kazası veya meslek hastalığı sonucu başka birinin sürekli bakımına muhtaç duruma gelen sigortalı için hesaplanacak sürekli iş görmezlik geliri, prime esas kazanç alt sınırının aylık tutarının % 85"inden az olamaz.
Alt Sınır Geliri=Asgari Aylık Kazanç x % 85

Soru: Cenaze yardımından yararlanma şartları nelerdir ve yardım miktarı nasıl belirlenecektir?

Cevap: İş kazası veya meslek hastalığı sonucu veya sürekli iş göremezlik geliri, vazife malullüğü ya da yaşlılık aylığı almakta iken, ölen sigortalıların hak sahiplerine hiçbir koşul aranmadan cenaze yardımı ödenecektir. Cenaze ödeneği miktarını belirleme sosyal taraflardan işçi, işveren ve emekli temsilcilerinin de bulunduğu Kurum Yönetim Kurulunun aldığı kararın Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanınca onaylanması üzerine belirlenmektedir.
Cenaze Yardımı Tutarları
4/a kapsamında bulunan (SSK)  : 257,00 TL
4/b kapsamında bulunan (Bağ-Kur) : 257.00 TL
4/c kapsamında bulunan (E.S) : 977,00 TL