ABD"de başlayan mali kriz tüm dünya borsalarını ve ekonomilerini sarsmaya devam ediyor. ABD acaba bu kötü gidişi engelleyebilecek mi yoksa daha da kötüye mi gidecek hep birlikte göreceğiz. İbni Haldun her devlet zevalinin tohumlarını kendi içinde taşır derken, Paul Kennedy de İbni Haldun"un izinden giderek ABD"nin zeval vaktinin yaklaştığının çok önceleri fakına varmış ve haber vermiş bir bilim adamıdır. Şöyle diyor: ""Bir ulusun iktidara yükselmesi için, her şeyden önce bir tür iktisadi üstünlüğe sahip olması gerekir. Bu iktisadi üstünlük sadece bir kaynak meselesi değildir. Daha önemli olan şey o ulusun kurumlarıdır. Mesela, 15.yüzyıl Ming Çin"i herhangi bir Avrupa ülkesinden daha çok nüfuslu, daha zengin ve güçlü idi. Ama mandarin bürokrasisinin yönetimi altında enerjisini boşa harcadı. Aynı şey 16.yüzyıl Moğol Hindistan"ı için de geçerlidir. Dünya hâkimiyeti 16. yüzyılda Avrupa"ya geçti. Çünkü Avrupa kurumsal yönden çok çeşitli, esnek ve dışa açıktı. Eğer büyük bir tasarım söz konusu ise bunun en önemli unsuru muhakkak ki ulusun değişmekte olan şartlara uyarlanma yeteneğidir. Daha açık söylersek yenilik ve yaratıcılığı teşvik kapasitesi.

Ama bir ulus üstün konuma geçince dinamikler değişir. Başat ülkenin çıkarları genişler. Büyük taahhütlerde bulunmak durumundadır artık. Yeni ele geçirdiği toprakları korumak için donanma ve ordulara ihtiyacı vardır. Ulusal gücü sadece daha fazla değil, çok daha pahalıdır. Askeri harcamaları iktisadi potansiyelini geride bırakmaya meyledince problem başlar. Çöküş süreci başlar. ABD on yıldan az bir süre içinde dünyanın en büyük kreditörü olmaktan en büyük borçlusu durumuna geçti. Geçmişte böyle bir değişimi ancak yıkıcı bir savaş meydana getirebilirdi. Geçmişte çöküş süreci çok uzun bir zaman alabilirdi. Roma imparatorluğunun düşüşünün birçok imparatorluğun ömründen daha uzun zaman aldığı ya da Osmanlı imparatorluğunun yükselmeye başlarken çöküşe girdiği söylenir. Korkarım ki böyle sükûnet içinde çökme bugün artık mümkün değildir.

ABD"nin güneş altındaki nispi yerini kaybetmekte olduğu ve önemli ölçüde kan kaybettiği gerçeğini gizlemenin manası yok. İkinci dünya savaşından sonra bu ülke dünyanın çelikhanesi, dünyanın ekmek sepeti ve dünyanın otomobil imalatçısıydı. Amerikan doları da dünyadaki en güçlü para idi. Bütün bu iktisadi üstünlük unsurları aşınmış bulunuyor. Birleşik Devletler hala gezegenimizde ki en büyük iktisadi varlıktır, ama artık mesafeler kapanmıştır, rakiplerinin çok uzağında değildir.""

Kennedy çok öncesinden Amerika"nın durumunu ve geleceği noktayı çok güzel özetlemiş. Kennedy şimdiki mali kriz karşısında eminim en az şaşıran bilim insanlarından birisidir. Sözün özü; ""Bir devlet, küfürle devam eder ama zulümle devam etmez."" Yaşar Yeşilyurt