Geçen gün, Büyükşehir Belediyesince bastırılıp ücretsiz olarak dağıtılan, “Sizin İçin” isimli bültenin son sayılarından biri geçti elime. Sözkonusu bültenin eski sayılarında, belediyenin yaptığı uygulamaları eleştirenler için terbiye sınırlarını zorlayan ifadeler kullanıldığını bildiğim için bültene göz atmaya başladım. Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Kenan Şara'nın yazdığı uzunca bir yazıda, belediyenin icraatlarından beğenmediklerini eleştirenler için “şer odakları” ifadesi kullanılıyordu.
Yanlış gördüğüm ya da yanlış olduğuna inandığım her konuda fikirlerimi açıkça ifade ettiğiğm için eskiden beri dostlarım bana “muhalefet” derler. Ne yapayım, haksızlık veya yanlışlığı görünce susamam. Yani, dilimi tutamadığımdan, “şer odakları” olarak nitelendirilenlerin arasında benim de olma ihtimalim var. Bu nedenle, “şer odakları” arasında yer almama neden olabilecek hususlardaki fikirlerimi okuyucularla paylaşmak istedim.
Bireysel ya da kurumsal, tüm yatırımlar fayda elde etmek için yapılır. Burada önemli olan sağlanan faydanın ödenen bedele oranıdır. Bunun için yatırımlar faydayı azamiye çıkaracak şekilde planlanır. İktisatçıların “ihtiyaçlar hiyerarşısı” kuramı bunu anlatır. Yapılan yatırımlara, öncelikle fonksiyonel olup olmadığı açısından bakmak gerekir. Yatırım, eğer gerekli bir fonksiyona cevap veriyor ise doğrudur. Ancak bundan sonra, o yatırıma aktarılacak kaynakla yapılabilecek alternatif bir yatırımın sağlayacağı fayda ile, ilgili yatırımın sağlayacağı fayda karşılaştırılmalıdır. Amaç, faydayı en fazlaya çıkarabilmektir. Özetle, karnı aç olan birinin, cebindeki son parayla, pahalı bir takım elbise alması akılcı bir eylem olmaz. “Ayranı yok içmeye, taht-ı revanla gider s...” darb-ı meseli bu olguyu güzel anlatır.
Büyük Cami'nin önünde yapılan yer altı otoparkını, planlama aşamasından bitinceye kadar takip ettim. Önce tek katlı olarak düşünülen proje kazıklar çakılmaya başlanınca, hangi akla hizmet bilemiyorum, iki kata çıkarıldı. Kesişen kazıklar, geçirimsiz tabakaya kadar inecek ve bu şekilde yeraltı suyunun içeri girmesi önlenecekti. Çakılan kazıkların toplam boyu 20 kilometreyi geçtikten sonra suyun içeri girmesinin önlenemediği görüldü. Su emir dinlemiyordu! Proje tekrar bir kata indirildi. Yapılan tam bir mühendislik rezaleti idi. Çakılan kazıkların ne kadarının gereksiz olduğunu ilgililer açıklarsa, biz de öğreniriz. Giden Samsun halkının parasıydı. Sonunda, maliyet olarak, dünyanın en pahalı otoparklarından birini inşa etmiş olduk. Harcanan kaynak ile, otopark sorununa daha akılcı çözümler üretilemez miydi?
Benzer durumlarla ilgili soruları çoğaltmak mümkün: Ondokuzmayıs Bulvarı'nda, Konak Sineması'nın yanında yapılan alt geçit burdaki sorunu çözdü mü? Ya da, Yüzüncüyıl Bulvarı'nda, kilise kavşağında yaptırılan alt geçit amacına ne derece hizmet ediyor?.. Altta değil ama, üstteki trafik keşmekeşi ne olacak? Bilmiyorum, bu sorular “şer odağı” kapsamına girmemize sebep olur mu? Varsın olsun... Adımız muhalefete çıkmış ya...
Yapılan güzel şeyler yok mu? Elbette var. Her yatırımda, az da olsa, iyi yönler bulunacaktır. Ama, önemli olan, maliyet / fayda ilişkisini iyi kurabilmekte. Yoksa, başkasının parasını başkası için harcamak çok kolay. Nasılsa hesap soran da olmuyor...
Okuyucularımdan, onları karamsarlığa ittiysem af diliyorum. Gerçekler acı oluyor.
Mutlu bir hafta sonu dileklerimle...Mehmet Büyükalbayrak