Samsun’un Atakum ilçesinde bulunan İlkadım Kız Öğrenci Yurdu hakkında son günlerde dolaşan “yıkım kararı” iddiaları, şehirde haklı bir merak uyandırdı. Yurt binası ve lojmanlar için hazırlanan deprem raporunun ardından, “güçlendirme yapılmadan doğrudan yıkılacağı” söylentisi yayılıyor. Henüz resmi bir açıklama yapılmış değil ama ortada ciddi bir soru var: Bu binalar gerçekten riskli mi, yoksa başka bir plan mı devrede?

Yıkmak Kolay, Geri Dönmek Zor
Deprem yönetmeliğine göre hazırlanan teknik rapor, açık bir tablo ortaya koyuyor. İlkadım Kız Öğrenci Yurdu’nun A ve B blokları, ayrıca GSİM’e ait lojman binaları için güçlendirme öneriliyor. Yani mühendisler, “yıkın” değil, “güçlendirin” diyor. Ancak görünen o ki, bu öneri masada fazla kalmamış. Çünkü Samsun Büyükşehir Belediyesi, söz konusu alanı “kentsel dönüşüm bölgesi” ilan etmiş durumda. Bu kararla birlikte, kamuya ait taşınmazların belediyeye devrinin önü açıldı. Yani, güçlendirme raporunun üstünü kentsel dönüşüm planı örtmüş gibi görünüyor. Bir yandan deprem güvenliği gerekçesiyle “önlem alınmalı” deniyor, diğer yandan en kısa yol olarak “yık ve yeniden yap” formülü öne çıkarılıyor. Ama kolay olan her zaman doğru olmayabilir.

Öğrenciler Barınma Beklerken…
Samsun’da yeni eğitim yılıyla birlikte yurt kapılarında uzun kuyruklar oluştu. 500’ün üzerinde öğrenci, hâlâ kalacak yer bekliyor. Böyle bir dönemde, şehirdeki mevcut kız yurtlarından birinin yıkım ihtimali, ister istemez tepki topluyor. Barınma krizi bu kadar görünürken, mevcut binaların yıkılması yerine geçici tahliye ve güçlendirme modeli daha akılcı olmaz mıydı? Depreme dayanıklı şehirler yaratmak elbette öncelikli hedef olmalı. Ama bu hedefe giderken öğrencilerin başını sokacak bir yer bulamaması, “güvenlik” kadar önemli bir başka soruna dönüşüyor. Çünkü güvenli bina, içinde kimsenin barınamadığı bir yapı haline geldiyse, o da ayrı bir çelişki değil mi?

Kentsel Dönüşüm Olacak Mı?
Kentsel dönüşüm, bir kentin yenilenmesi için güçlü bir araç olabilir. Fakat bu kavram, son yıllarda ne yazık ki sadece “yıkım ve yeniden inşa” ile eş anlamlı hale geldi. Oysa dönüşümün özü, koruyarak yenilemek, iyileştirerek güçlendirmek olmalı. Samsun’un merkezinde kamuya ait bir yurt binasının dönüşüm adı altında yıkılması, ister istemez şu soruyu akla getiriyor: Bu karar, gerçekten deprem güvenliği için mi, yoksa başka planların önünü açmak için mi alındı?