YAŞLILARA BAKANLAR İÇİN "SİGORTA" ÖNERİSİ

Yaşlıların Sorunlarını Araştırma Komisyonunun raporunda, yaşlılar ve yaşlılara bakanlara ilişkin tespit ve öneriler yer aldı. Raporda, Türkiye'de yaşlı nüfus grubunun artmasına ve yaşam süresinin uzamasına bağlı olarak, kapsayıcı, uzun dönemli bakım modeline ve bakım sisteminin geliştirilmesine ihtiyaç duyulduğu vurgulandı. Bakım sisteminin, ihtiyaç odaklı yaklaşımla, yaşa bakmaksızın bütün bireyleri kapsaması gerektiğine işaret edilen raporda, "Bakım alanında bireylerin kişisel-cepten ödemelerinin azaltılması, sağlık ve sosyal bakımın entegre şekilde sunulması ve ev-toplum temelli bakımın desteklenmesi önem arz etmektedir." ifadesi kullanıldı. Özel uzun dönemli bakım sigortasının da bakım sisteminde ele alınmasının önemine değinilen raporda, sürdürülebilir ve geniş kapsamlı bir bakım güvence modeline ihtiyaç duyulduğu belirtildi. Yaşlı nüfus oranının yüksek olduğu ülkelerde uygulanmaya başlanan uzun süreli bakım sigorta sistemi için çalışmalar yapıldığına işaret edilerek, "2030 ve 2040 yaşlı nüfus projeksiyonları dikkate alınarak uzun süreli bakım sigorta sistemi için sosyal tarafların da iştirak edeceği bir çalışma ile ülkemize en uygun model üzerinde çalışılmalıdır." önerisinde bulunuldu. Raporda, şunlar kaydedildi: "Uzun dönemli evde bakım hizmetleri, dünyada olduğu gibi ülkemizde de çoğunlukla aile bireyleri tarafından (informal bakım) sunulmaktadır. Bu kapsamda hizmet sunanların çoğunluğunu da kadınlar oluşturmaktadır. İnformal bakım verenlerin bakım yükünün azaltılması ve bu alanın formal bakımla (uzun dönemli bakım işgücü oluşturulması gibi) desteklenmesi ve aile bireylerinin iş gücüne katılımının sağlanması önem arz etmektedir. Ailede bakım verenler için muhtaçlık kriterine göre evde bakım ücreti ödenmesine rağmen genellikle kadınlardan oluşan bu grup sosyal güvenlik kapsamında yer almamaktadır. Ailede bakım veren birey, bakım verdiği sürece sürdürülebilir ve kapsayıcı bir bakım güvence modeli kapsamına alınmalıdır." Evde sağlık ve sosyal hizmetlerin koordinasyon halinde yürütülmesi için tüm paydaşların yararlanabileceği bilgi iletişim sisteminin oluşturulması da istendi. Kamu ve özel sektöre ait her bir yaşlı bakım kurumunun eşit standartlarda hizmet sunumu sağlamasında kalite standartlarının uygulanmasının, güvence altına alınmasının önemine değinildi.

"Nostalji temalı alanlar oluşturulmalı"
Milli Eğitim Bakanlığı ve yerel yönetimlerin, yaşlı bireylerin ihtiyaç duyabileceği "güvenli bakıcı" ihtiyacını gidermek amacıyla planlama eğitim programları düzenlemesine yönelik öneri de yer aldı. Yaşlılara yönelik hizmetlerin sunumunda, bölgesel farklılıklar, kır ve kent ayrımının dikkate alınması istenen raporda, şu önerilere yer verildi: "Toplumsal katılımı düşük ve sosyal olarak izole yaşayan yaşlıların tespitinin yapılarak özellikle yalnız yaşayan yaşlıların gündüz bakım hizmetlerinden faydalandırılması, ev dışında sosyal hayata katılması sağlanmalıdır. Yaşlılara yönelik hizmet veren huzurevleri, yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezleri ile gündüz hizmet merkezlerinde geçmişin izlerini taşıyarak yaşlının hatıralarını canlandıracak, kendilerini tanıdık bir ortamda, güvende ve huzurlu hissettirecek mekansal düzenlemeler yapılmalıdır. Bunun için bu merkezlerde mobilyadan aksesuara, dekorasyondan müziğe kadar nostalji temalı alanlar oluşturulmalıdır." Raporda yaşlılarda bakımın maliyetini ve diğer ihtiyaçlarını karşılamada emekli maaşının yetersiz kaldığı durumlarda yaşlıların sosyal yardım hizmetlerinden yararlanmalarına imkan verilmesi talep edildi.