YAPAY ZEKA ÜLKE YÖNETEBİLİR Mİ?

Yapay Zekâ Ülkesini Nasıl Yönetir?
Yapay zekânın nüanslarını daha iyi anlamak için ilk olarak onun basitçe ne olduğunu ve nasıl çalıştığını anlamamız gerekmektedir. Günümüzde yapay zekâ konusunda bilgisayar bilimcileri ve mühendisler arasında bile ortak olarak mutabakata varılmış bir tanım yoktur. Genel anlamda yapay zekânın tanımı, akıllı bir bilgisayar sisteminin normalde insan zekâsını gerektiren görsel algı, konuşma tanıma ve karar verme gibi görevleri yerine getirebilmesidir. Oxford Dictionary, yapay zekâyı (AI), görsel algı, konuşma tanıma, karar verme ve diller arası çeviri gibi normalde insan zekâsı gerektiren görevleri gerçekleştirebilen bilgisayar sistemlerinin teorisi ve gelişimi olarak tanımlar.  Kısaca, yapay zekâ (AI), insanlar gibi davranan makineler yaratmak için oluşturulmuş bir bilgisayar mühendisliği dalıdır ve günümüzde birçok alanda kullanılmaktadır:

> Uzman Sistemler: Bilgisayarların gerçek hayattaki durumlarda karar vermek için programlanabileceği sistemlerdir. Makinelerin, yazılımların ve özel bilgilerin entegrasyonu, sistemin son kullanıcıya açıklama ve tavsiye vermesini sağlar.
> İnsani İletişim: Yapay zekâlar doğrudan bir kullanıcı veya müşteri ile iletişim halinde olabilir ve doğal insan dilini tanıyabilir.
> Yapay Sinir Ağları: Yapay zekâlar insan beyninde meydana gelen fiziksel bağlantı türlerini yeniden üretmeye çalışarak zekâyı simüle eder. Örneğin, bu yapay sinir sistemleri tıpkı beynimizin yaptığı gibi tarihsel verilere dayanarak gelecekteki olayları tahmin edebilir.
> Robotik: Yapay zekâlarla ışık, ısı, sıcaklık, ses ve basınç gibi duyusal uyaranları gören, duyan ve tepki veren bilgisayarlar ve makineler üretilebilir.
> Oyun Sistemleri: Yapay zekâlar, satranç veya poker gibi stratejik oyunları insana karşı etkili bir şekilde oynayabilir ve insandan daha etkin bir şekilde bir dizi olası pozisyonu düşünebilir.

IBM'in süper bilgisayar Watson'unu ABD başkanı olarak tasvir eden bir örnek. Yapay zekâ çevreleri bir robotun 2020'de ofise gidebileceğini düşünmektedir. 
WATSON 2016

Otomasyon hayatımızın içine hızla sızmaya devam ederken, bazı çevreler yapay zekâların ileride ülkeleri yönetebilecek seviyeye gelebileceklerini çoktan düşünmeye başlamıştır. Vatandaşların ülkelerini yöneten liderlerinden bekledikleri genel anlamda tarafsız ve adil olabilmeleri, stratejik kararları en verimli şekilde alabilmeleri, zeki ve bilgili olmaları, ekonomiden anlamaları vb. özelliklerdir.  Tarafsız, yapıcı problem çözme kapasitesi yüksek olan bir yapay zekâ, insanların beklentilerini karşılayabilecek bir liderliği bir insandan çok daha iyi yapabilir. Bahsettiğimiz gibi stratejik kararlar alabilen, yazılımların ve özel bilgilerin entegrasyonu ile insanlara açıklamalar ve tavsiyeler verebilen, tarihsel verilere dayanarak gelecekteki olayları tahmin edebilen, doğal insan dilini tanıyabilen yapay zekâlar günümüzde basit düzeyde de olsa işlerimizde kullanılmaktadır. Ülke yöneten bir yapay zekâ olgusu günümüz insanlarına çok uzak gibi gelebilir ve bir yapay zekânın bir insan kadar etkili olamayabileceği düşünülebilir fakat hızla gelişen teknoloji ileride bir yapay zekâ tarafından yönetilebileceğimiz konusunu gündeme getirmiştir.  Dünyadaki tüm dilleri konuşabilen, tarihi olayları eksiksiz olarak bilip verimli bir şekilde analiz edebilen, dünyanın herhangi bir ülkesindeki bir olaydan anında haberdar olup hızlıca ekonomik önemler alabilen, ülkedeki tüm vatandaşları anlık izleyebilen ve problemlerine adil bir şekilde çözümler üretebilen bir cumhurbaşkanınız olmasını ister miydiniz? Bu insan üstü özelliklere sahip bir yöneticiliği bir insanın yapması çok zor olsa da, yapay zeka, nesnelerin interneti ve büyük veri gibi teknolojilerle entegre bir şekilde Venezuela ekonomisinin son durumundan, Türkiye’deki herhangi bir şehirde bulunan tarım arazisindeki don olayına ya da bir ülkenin borsasındaki anlık değişimlerden, bir spor karşılaşmasının gidişatına bağlı yüksek oranlı sonuç tahminlerine kadar bir çok insan üstü faaliyeti hızlıca bilebilir ve bunlara bağlı olarak geliştirdiği önemleri yerine getirebilir.

Bir başka açıdan düşünürsek insanlar açık bir şekilde duygulara karşı savunmasızdır. Bir yapay zekâ ise önyargı, öfke, kırgınlık, dürtü ve ego olmadan insan için endişeli ve stresli ortamlarda etkin kararlar verebilir. Yapay zekâ, doğası gereği, “zihnini” oluşturmadan önce, bir konunun tüm yönlerini tamamen göz önünde bulundurabilir. Bu bağlamda yapay zekâ, tek bir olguya dayalı olarak hızlı kararlar vermeyecektir. Ayrıca, tamamen bağımsız bir yapay zekâ için bireysel olarak para ya da güç önemli olmayacağından robot başkan atamalarını yaparken sadece yetenek, bilgi ve beceriyi önemseyecek, güncel gerçeklere dayanarak neyin en iyi olacağını hesaplayacaktır. Yapay zekâ başkan, 7/24 çalışacak ve kişisel kazancı önemsemeden hırslar ve açgözlülükle engellenmeyen rasyonel kararlara dayalı stratejiler geliştirecektir. Örneğin, bir yapay zekâ sadece kazanacaklarını düşünerek termik santrallere yatırım yapmaz. Yapay zekâ, bir enerji kaynağına yatırım yaparken, yatırımının gelecekteki faydalarına, doğaya etkisine, maliyetine, dünya ekonomisinin trendlerine kadar tüm koşulları kimseden etkilenmeden serbestçe değerlendirebilir. Tıpkı basit bir makine olan hesap makinesinin matematikten çok iyi anlayan bir insanın beynine göre çok daha kısa sürede işlem yapabildiği gibi, yapay zekâ içeren bir makine de gelecekte politikadan çok iyi anlayan bir siyasetçiden daha iyi ülke yönetebilir.

Yapay Zekâların Ülke Yönetmesi Fikri Gerçekleşebilir mi?
Herhangi bir radikal fikirde olduğu gibi, bir yapay zekâ başkanın seçimi de günümüzde imkansız gibi gözükmektedir. Başkanlığı bir yapay zekâya emanet etmenin teknolojik olarak mümkün olabileceği noktaya kadar gerçekten ilerleyebilir miyiz? Bu sorunun cevabı teorik olarak evettir. Yapay zekâ teknolojisi hızla ilerlediğinden, insanların yapay zekâlar tarafından yönetilebileceği bir sistem muhtemelen çok uzak olmayan bir gelecekte kurulabilir. Bunun gerçekleşmesinin önünde duran en büyük konu;  insanlık olarak, bu sisteme bizim izin verip vermeyeceğimizdir. Fikir, insanların çoğunluğu tarafından desteklenecek mi? Dünyadaki mevcut siyasi manzaranın her zamankinden daha polarize olduğunu düşündüğünüzde hayal etmek zor olabilir fakat gelecekte insani zaafları olmayan ve bir dizi ideale göre hareket etmeye programlanmış bir yapay zekâ cumhurbaşkanını seçmeye istekli olabileceğimizi de düşünebiliriz. Yapay zeka başkan, muhafazakar ya da liberal gündemleri takip edecek şekilde programlanabilir veya bir siyasi partiyi ya da diğerini yansıtacak şekilde tasarlanmış olabilir.  Biz de tüm bu özelliklerine göre yapay zekâ başkanımızı seçmek için kendimiz için en uygun olarak tasarlanmış olanlara oy atabiliriz.

Tokyo’nun banliyösü Tama ’da bir robot, belediye başkanlığına adaylığını koymuştur. Yapay zekâ, diğer rakipleri gibi sokaklara afişlerini astırıp seçim kampanyası düzenlemiştir.

Günümüzde bile bir yapay zekânın belediye başkanlığına aday olduğu bir seçim örneği görmemiz mümkündür. Teknolojinin en gelişmiş olduğu ülkelerden biri olan Japonya'da yapay zekâ destekli bir robot belediye başkanlığı için yarışmıştır. Bir önceki seçimde belediye başkanlığını kaybeden Michihito Matsuda, bu kez belediye başkanlığına aday gösterilen yapay zekâyı desteklediğini açıklamıştır. Vatandaşları cezbetmek için elinden gelenin en iyisini yapmaya çalışan belediye başkan adayı Robot Al, “herkese fayda sağlayacak adil ve dengeli politikalar” vaadinde bulunmuştur. 15 Nisan 2018 de gerçekleşen seçimde dolaylı yoldan aday olan robot seçimi kazanamamış olsa da bu olay bir ilk olarak kayda geçmiştir. Gelecekte yapay zekâ sistemleri, insan doktorların, avukatların, politikacıların ve hatta sanatçıların üstlendiği geleneksel görevleri devralabilir.  Ayrıca bir yapay zekâ daha gelişmiş bir yapay zekâ yaratmak için de kullanılabilir. Bu sayede geleceğin karmaşık dünyasında bizleri yönetecek ve mevcut politik liderlerimizden daha akıllı, daha adil ve daha tutarlı yöneticiler yapabilmemiz aslında çok da aykırı olmayan bir fikir olarak gündeme gelmektedir. 

(Kısmen Alıntı)