Ondokuz Mayıs Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Mutlu 1. Karadeniz Çevre Çalıştayı’nda ‘’ Yerel Yönetimler, Kentleşme ve Çevre’’ başlığı altında 6360 Sayılı Belediye Kanunu’nun kırsal alanlar üzerindeki etkileri hakkında önemli bilgiler verdi. Prof. Dr. Ahmet Mutlu, yaptığı konuşmada 6360 sayılı Belediye Kanunu’nun kır kent dengesi açısından önemli değişimlere neden olduğu belirterek şu ifadeleri kullandı: ‘’Bilindiği üzere 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanunla büyükşehir belediye sınırları il sınırlarıyla çakıştırıldı. Bu sınırlar içerisindeki köylerin tüzel kişiliği kaldırılarak mahallelere dönüştürüldü. Büyükşehir Belediyesi kapsamında 16 bin 200 köy mahalleye dönüştürüldü. Bu çerçevede tüm Türkiye’de 34 bin 434 olan köy sayısı,18 bin 214’e düşürüldü.Yasa sonrası daha önce köy olan yerlerin kentin birer mahalleye dönüşmesi nedeniyle ortaya çıkan bazı yapısal sorunlar söz konusu oldu. Bu yapısal sorunların görülmesi neticesinde karar vericileri tarafından 2020 yılında 7254 sayılı kanunun 10. maddesine eklenen maddeyle mahalleye dönüştürülen köy ve beldelere ilgili belli şartları sağlamak ve başvuru yapmak koşuluyla kırsal mahalle olma hakkı getirildi. Önemli olan husus 6360 sayılı yasayla il sınırlarına dayandırılan bir yetki alanı tanımlaması ve bunun neticesi olarak büyük şehirlerde kır kent dengesinin değişmesi dolayısıyla da Türkiye’de kırsal nüfus ile kentsel nüfus dengelerinin değişmesidir. Doğal olarak bu değişimlerin kırsal ve tarım topraklarını da etkilemesi de kaçınılmaz olmuştur.’’
KIRSAL ALANLAR İMARA AÇILIYOR
Prof. Dr. Mutlu, kanunla beraber başlatılan uygulamalarla yeşil alanların imara açıldığına dikkat çekerek ‘’6360 sayılı yasayla meralar başta olmak üzere eski köylerin bütün orta malları belediyelere devredildi. Bu orta mallar, kira getirmekten ve potansiyel rant alanları olmaktan kurtulabilmiş değil. Şu ana kadarki uygulamalar bunu gösteriyor. Son yıllarda fiilen belediyelerin elinde satılan pekçok taşınmaz olduğunu biliyoruz. Bunların içinde bu orta mallarında önemli bir şekilde konu olduğu aşikar. Son yıllarda bu tip alanlarda doğrudan ve dolaylı yapılaşmaya yol açan düzenlemelerin yapılmış olması ve bu bağlamada meralarda TOKİ konutlarının yapılması ya da Karadeniz yaylalarında hızla yapılaşmaların gözlenmesi maalesef söz konusu risklerin önümüzdeki dönemlerde daha da çok atacağını gösteriyor. Özellikle kentleşmenin hızlı seyrettiği kentsel rantın yüksek olduğu kentlerde imar planlarının hızlı bir şekilde kırsal alanlara doğru yönelmesi ve bu bağlamda tarım alanlarının amaç dışı da kullanılma riski de artmış durumdadır.’’diye konuştu.
SAMSUN’UN TARIM ARAZİLERİ ÜZERİNDE CİDDİ RİSK VAR
Samsun'un önemli bir tarımsal potansiyele sahip olduğunun altını çizen Prof. Dr. Ahmet Mutlu ‘’Samsun hem nüfus hem tarım toprakları itibariyle önemli bir kırsal alana sahip. Şehirli nüfus 819 bin 959 iken kırsal nüfus 515 bin 743 kişi. Samsun’un yüzde kırka yakını tarım arazisi. Bu Samsun’un önemli bir tarım bölgesi olduğunu gösteriyor. Bu durumun bir de Bafra ve Çarşamba ovaları nedeniyle özel kılınan bir boyutu var. Bafra ve Çarşamba ovaları ilin yüksek tarımsal potansiyele sahip tarım alanlarıdır. Bu tarım alanlarının yüzde 14’lük kısmını temsil ediyor; fakat buralarda ilginç bir durum var. Her ne kadar buralar verimli tarım arazisi de aynı zaman da kent niteliği taşıyor. Burada yaşayan insanlar kırsal nüfus değil kentli nüfus niteliği taşıyor. Dolayısıyla buradaki alanlar tarım arazisinden ziyade birer arsa niteliği taşıyor. Yani her an yapılaşma olasılığıyla karşı karşıya. Diğer sorunlarının yanı sıra bu da Samsun’un tarım arazilerini üzerinde ciddi bir risk.’’ ifadelerini kullandı.
Raşit SÜREN