İnsan, sevildiğinde değil; sevildiğini hissettiğinde mutlu olur. Sevgi; kuru cümlelerle değil, davranışlarla anlam kazanır. Evlilik gibi iki ayrı dünyayı bir araya getiren hayat yolculuğunda, sevgi; sözden çok fedakârlıkla, emekle, uyumla kendini gösterir. “Bir kadın seni gerçekten seviyorsa, kendini sana göre ayarlar; sevmiyorsa ‘beni olduğum gibi kabul et’ der.” Bu söz, tek taraflı bir iddia gibi görünse de aslında sevginin karşılıklı uyum gerektirdiğini hatırlatır. Çünkü “beni olduğum gibi kabul et” demek çoğu zaman, “değişmek istemiyorum” demektir. Oysa sevgi, değişmeyi değil; dönüşmeyi gerektirir. Hatta değişmek değil, gönüllü olarak değişebilmek sevginin olgunluk sınavıdır.
Kur’ân’ın sevgi dili; “sükûnet, merhamet ve meveddet'tir. Yüce Allah, evliliği tarif ederken şöyle buyurmaktadır; “Sizin için, birbirinizle huzur bulasınız diye kendi cinsinizden eşler yaratması ve aranızda sevgi (meveddet) ve merhamet (rahmet) koyması O’nun ayetlerindendir.” (Rûm, 21) Ayette geçen “meveddet”; sevgiyi, “rahmet” ise; merhametli davranmayı ifade eder. Sevgi, tek başına yeterli değildir; merhametle desteklenmeyen sevgi, uzun ömürlü olmaz. Merhamet ise, “Ben böyleyim, idare et” demek değil; “Senin mutluluğun için kendimi ayarlayabilirim” demektir. Bu yüzden bir eş, sevdiğini iddia ederken değişmeyi reddediyorsa, aslında sevgiyi değil, bencilliğini koruyordur. Peygamber Efendimiz (s.a.s.), eşine karşı davranışında en güzel örnektir. O, Hz. Âişe’yle yarışacak kadar gönül alan, onun duygusunu önemseyecek kadar incelik sahibidir. Sevgi; nezaketten beslenir, kibir ise; sevginin düşmanıdır.
“Ben Böyleyim” demek, çoğu zaman “Ben Değişmeyeceğim” demektir. İlişkilerde en büyük çatışmalar, kişilikten değil; katılıktan doğar. Kişinin karakterinde onarılamaz bir bozukluk yoksa, sevgi ile yumuşar, sabırla törpülenir. Fakat “benim huyum böyle, kabul et” diyen biri aslında şunu söyler; “Senin için çaba harcamayacağım.” “Benim konforum senin gönlünden daha önemli.” “Değişmesi gereken asla ben değilim.” Halbuki aşk, egoyu değil; nefsini terbiye etmeyi öğretmelidir. Tasavvufta güzel bir söz vardır; “Sevgi; seveni değil, sevileni değiştirir.” Bu sebeple bir kadın ya da erkek, “Beni olduğum gibi kabul et” diyorsa, aslında sevginin yükünü taşımaya hazır değildir. Sevgi mazeret değil, gayret ister. Kur’ân’ın ifadesiyle, “İyilikle kötülük bir olmaz” (Fussilet, 34); iyilik, çaba gerektirir.
Tecrübenin öğrettiği bir hakikat şudur ki; sevgi, karşıdakine uyum sağlama sanatıdır. Evlilik terapistlerinin söylediği; “Mutlu evlilik, iki tarafın da değişmekten korkmadığı bir süreçtir." Elli yıllık evliliklerini anlatan bir çift, kendilerine “Bu evlilik nasıl sürdü?” diye sorulduğunda şöyle cevap verir; “Biz hiç aynı kalmadık. Ama değişirken de birbirimizi kaybetmedik.” Buradaki sır; fedakârlık, uyum, saygıdır. Bu da; gerçek sevginin tarifidir. Zaman değişir, roller değişir, ihtiyaçlar değişir. Değişmeyen tek şey; emek verilmemiş sevginin bir gün külfete dönüşeceğidir. Çünkü sevgi; niyetten çok, yatırımdır. Zamansız, ilgisiz, emeksiz sevgi; çiçek ekmeden bahçe beklemeye benzer.
İslama göre sevgi; iman kardeşliğinden başlar, evlilikte zirve yapar. Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuştur; “Sizin en hayırlınız, ailesine karşı en hayırlı olandır.” (Tirmizî) Bu hadis, sevginin sözle değil, ahlakla ölçüldüğünü göstermektedir. “Ben seni seviyorum” deyip kırıcı davranan bir eş, sevgi iddiasını boşa çıkarır. Sevgi; kırmamayı, incitmemeyi, değer vermeyi, yani kul hakkı bilincini içerir. Evlilik, sadece nikâh bağı değil; sorumluluk bağıdır.
Sevginin gerçek göstergesi, “değişirim” cümlesidir; “idare et” değildir. Çünkü sevgi, duygudan önce ahlâktır. Sevmek kolaydır; emek vermek zordur. Bahane bulmak kolaydır; fedakârlık yapmak zordur. “Ben böyleyim” demek kolaydır; “Senin için daha iyi olabilirim” demek zordur. Zoru başaran sevgiler, ömür olur. Kolaya kaçan sevgiler, buhar olur.