Samsun’da fındık hasadının önümüzdeki günlerde başlaması ancak fındık fiyatlarının belirsizliğini koruması üreticinin moralini bozdu. Samsundaki ziraat odalarından alınan bilgilere göre sorunun cevabı TMO’dan gelecek. Piyasanın ihtiyacı olması durumunda devreye girecek olan TMO şu ana kadar bir açıklama yapmadı. Fındık fiyatlarının ise 12-15 TL arasında değişiklik göstermesi bekleniyor. Fındık üreticisinin ise fiyatlardan yakındığını dile getiren ziraat odası başkanları fındığı hak ettiği değeri görmediğini ifade ettiler.
‘’Toprak Mahsulleri Ofisinin acilen fiyatı açıklaması gerekiyor.’’
Samsun Ziraat Odası Başkanı Hasan Tütüncü ‘’2018 yılı fındık hasadımız yavaş yavaş iller arasında başladı, yevmiyeler belli oldu valilikler, kaymakamlıklar kanalıyla. Şuan da günlük 70 liradan açıldı yevmiyeler. Ordu Giresun Samsun’da bu şekilde. Fakat tabi 2018 yılında fındıkta şuan rekolte düşük bütün illerimizde %20 kayıp var. Sıcakların artmasıyla beraber fındık dalda dökülme yaptı. Bunun fiyatlara yansıması lazım ama şuanda Toprak Mahsulleri Ofisiyle geçen hafta görüştük, milletvekillerimizle de görüştük. Toprak Mahsulleri Ofisinin acilen fiyatı açıklaması gerekiyor. Bunu bekliyoruz. Erken açıklaması lazım 20 gün sonra açıklarsa hiçbir anlamı kalmaz. Çünkü üretici elindeki fındığı dışarıya satmak zorunda kalacak. Dışarıya sattıktan sonra da fiyat açıklasalar ne olur ki özel sektör fındığı düşürüyor. Geçen sene Toprak Mahsulleri Ofisi 56 randımanı 10,5 liradan, 50 randıman fındığı 10 liradan kapatmıştı. Üretici bu sene 12,5 lira ile 15 lira arası fiyat bekliyor. Bizim de ziraat odaları olarak 12,5 liranın altına düşmemesi, 15 lira civarlarında 14 lira 13 lira fiyat bandında talep ediyoruz. Tabi özel sektör de alım yapmadı henüz fındık harmana inmedi, yeni başlandı net fiyat 15 gün sonra belli olur. Özel sektörün kaç liradan fındık alımı yaptığı belli olur. Hasat yapıp da acilen satmak isteyen mecburen özel sektöre götürecek. Tüccara götürecek. Onlar da o zaman belli olur. Sahil kesiminde mart ayında bir yanma olayı oldu duman ve sisten dolayı bahçe bahçe bölge bölge değişmekte bu. Sahil kesiminde Fındık tarlaları %90 boş. Yapılan zarar tespitinde bu %80,%90’ a varan arazilerin boş olduğunu yanma, külleme olayı ve sisten dolayı fındık etkilendi. Don da yapmadı ama yapmasa bile o duman ve sis etkiliyor fındığı. Bu sahil kesimdeki fındığı döllenmeden yaktı. Beklentimiz bu durumun fiyatı yükseltmesi yönünde. Özel sektör rekolteyi yüksek açıkladı fındık bu sene bol görünsün diye. Ama açıklandığı gibi değil. Hasadın harmana gelmesiyle beraber bu durum kesinleşir. Özetlersek özel sektörün de devletin de fındık alım fiyatı belli değil. Bizim beklentimiz 15 lira.’’ dedi.
‘’15 TL’den aşağısı zarar’’
Terme Ziraat Odası Başkanı Ferda Ergün ‘’Fındık geçen sene Samsun geneli 97 bin ton fındığımız vardı rekolte olarak. Bu sene tahmini 50 bin tonu ancak bulur. Daldaki dolu dedikleri fındığın da üçte ikisi boş. Bilirkişiler fındık sayımı yapmıştı ondan sonra sel oldu fındık döküldü. Fiyat beklentimiz 14-15 lira arası. 15 liradan aşağısını zarar ederiz. Fındık zaten yok millet borçlu durumda. Biz geçen hafta meclisteydik ve Toprak mahsulleri ofisinin bir an önce devreye girmesini fiyat açıklamasını istedik. Ancak şuan bir haber yok. Çiftçi zor durumda mağdur. Sel meydana geldi baharda. Şimdi kurak fındık para etmiyor geçen sene herkesin bildiği gibi para etmedi. Bu sene fındık 15 liranın altına düşerse millet yine zararda. 15 lira olursa belki kendini kurtarır. Türkiye genelinde fındık yok şuan. Fiyatların yükselmesi lazım bu durumda. Birileri büyük şirketler, özel sektör araya girip düşürmezse yükselmesi normal şartlar altında.’’ dedi.
‘’Fındık milli ve stratejik bir üründür’’
Fatsa Ziraat Odası Başkanı Ziraat Mühendisi İbrahim Ethem Kibar ‘’Fındıkta hasat ve harman zamanının gelmesine rağmen fiyatlardaki belirsizliğin üreticilerin canını sıkmaktadır. Fındık Karadeniz’de 500 bin aileye gelir sağlayan ve dolaylı yönden 10 milyon insanın rızıklandığı bir üründür. Karadeniz ekonomisinin can damarı olan mahsulümüzde üreticilerin memnuniyetsizliği fındık tarımının geleceği açısından sürdürülebilir olamayacaktır.TMO aynı hataya düşerse, fındık krizine herkes hazırlıklı olsun. Toprak Mahsulleri Ofisinin geçen yıl açıkladığı fiyatın taban değil tavan fiyat olacağı konusunda defaten uyarılarda bulunduk. Alımın gecikmesi, Fiyatın düşüklüğü üreticilerimizi mağdur etti. Bu yıl ekonomik sıkıntı çeken üreticilerimiz bahçeleri bakım konusunda zorluklar yaşadı. Ve bunun sonucunda beklentinin çok üzerinde bir meyve dökümü gerçekleşti. Bu şunu gösteriyor üretici mutlu olmazsa Fındık tarımı bitebilir. TMO’nun acilen müdahale alımı için sahaya inmesi ve üreticilerimizin memnun olacağı bir fiyattan müdahale alımına başlaması gerekmektedir. TMO'nun açıklanacak olduğu fiyatta geçen yılki hataya düşülürse sektörde üretici bazında telafisi zor yaralar açılacağını Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına ilettik. Bakanlığın 500 bin Fındık üreticisinin sesine kulak vereceği ümit ediyoruz. Birçok üreticimiz evine fındık sokmadan satmaya yeminli. Son üç sezondur sezon başı fiyatlarının sezonun sonuna kadar tekrar yakalanamamasından dolayı üreticilerimiz tedirgin ve birçok üreticimiz fındığını hiç bekletmeden satacağını dile getiriyor. Ağustos ve Eylül ayında pazara inecek olan bu fındıklar birilerinin ekmeğine yağ sürebilir. Toprak Mahsulleri ofisinin açıklamayı bir an önce yaparak, ivedi bir şekilde alıma başlamasını istiyoruz. 2017 yılında üreticilerimiz maliyetinin altına ürün sattı. Fındık sektöründe her geçen yıl gücüne güç katarak büyüyen bir tekelleşme oyunu var ve bu oyunu oynayanlar 2017 sezonun da birçok üreticimizi mağdur ederek maliyetinin altında ürün sattırdı. Bu durum üreticilerimizi üretim kanadından uzaklaştırıyor. Fındığımızın geleceğine zarar veriyor. Fındıkta verim ve kalite her geçen yıl düşüyor. Üreticilerimiz hastalık ve zararlılarla mücadele etme konusunda ekonomik gücünü kaybediyor. Fındık milli ve stratejik bir üründür. Fındık mahsulü 10 milyon insana dolaylı yoldan getiri sağlayan, üretiminde hiç bir döviz girdisi harcamadan, ülkemize yıllık yaklaşık 1,5 - 2 milyar dolarlık ihracat getirisi olan bir tarım ürünüdür. Dünya üretiminin % 75 ine sahip olduğumuz bir üründe devletimizin mutlak 10 - 20 yıllık stratejik planlama yapması gereklidir. Bu planlama sektörün bütün paydaşları açısından kaçınılmaz haldedir. Bugün bu planlamayı yapmaz isek tekelleşmenin gücü yarın üreticiyi tekeline geçirip, ihracatçı ve fındık manavları sayılarını da azaltacaktır. ‘’ dedi.
Ağustos ayının 15’ine kadar açıklanabilir.
Çarşamba Ziraat Odası Başkanı Muammer Aydemir ‘’Çarşamba’da bölge bölge fındık %50 eksik durumda. Bir bölge de %90 ama ortalama %30 fındık eksik durumda. Samsun 97 bin iken 73 bine, Ordu 210 binden 150 bin tona Giresun 105 bin ton iken 75 bin ton olarak sayıldı bu sene. Tabi bu son dökülen fındıktan önce yapılan rekolteydi. En az %10-15 daha kayıp olacağını düşünüyorum. Fındık çotanakların bazılarında karartı hastalık görünüyor. Dün İstanbul’dan geldim. Orda da Düzceli bir muhtar tesadüfen almıştık arabaya ona sordum. O bölgede de aynı hastalık varmış. Dökülme hastalığı bu sene çıktı bu da. Bir çeşit böceğin, fındığın döllenme döneminde çok kurak gitmesinden dolayı üremesi ihtimali de mevcut. Tabi bununla ilgili bir araştırma da yok. Ünye’de doğalgaz çevrim santrali var ona da bahane bulan var ama Türkiye’nin genelinde aynı durum olduğu için şahsi görüşüm onunla bir alakası yok. TMO piyasaya gireceğiz dedi. Ağustos ayının 15’ine kadar açıklayacağız dediler. Ben 12 ile 15 arası bir fiyat açıklanmasını bekliyorum. TMO bölge müdürü ile ben daha önce görüşmüştüm. Piyasa çok aşağı düşerse biz müdahil alım yaparız demişti. Yani rekoltemiz düşük bunun fiyatlara yansıyacağını düşünüyorum. Ben Ordu, Giresun, Adapazarı ve Düzce Ziraat Odası Başkanlarını arıyorum kendilerinden bilgi alıyorum. Genel manada fındık rekoltesi düşük.’’ dedi.
Mert VARICI