Senato'nun işkence raporunun ardından Amerika şokta

Senato'nun işkence raporunun ardından Amerika şokta
Amerikan Senatosu'nun uzun süredir beklenen CIA raporu Amerikan kamuoyunda şok etkisine neden oldu.

Raporda, CIA'nin 11 Eylül sonrasında tutuklulara yönelik agresif sorgulama tekniklerinin ve yer yer işkenceye varan yöntemlerin nitelikli istihbarat sağlamadığı ve CIA'nin Amerikan halkını, Kongre'yi ve Beyaz Saray'ı sürekli olarak yanılttığı belirtildi.

Raporu Cihan Haber Ajansı'na (Cihan) değerlendiren uzmanlar, CIA'in kontrol dışına çıktığını gösteren raporun, yıkıcı etkilerine rağmen dost istihbarat örgütleriyle ilişkilere pek zarar vermeyeceğini savundu. Raporu cesur bulan uzmanlar, bundan sonra nasıl bir eylem planının uygulanacağının önemine dikkat çekti.

İŞKENCELER MANTIK SINIRININ ÇOK ÖTESİNDE

Konu ile ilgili Cihan'a açıklamalarda bulunan Washington merkezli düşünce kuruluşu Council for the National Interest'in (CNI) başkanlığını yürüten Philip Giraldi, CIA için “İşkenceyi herhangi bir kimsenin mantıklı ya da orantılı kabul edebileceği sınırın çok ötesine taşımışlar.” ifadelerini kullandı. Raporun CIA açısından oldukça yıkıcı etkileri olacağını belirten Giraldi, ancak CIA'nin diğer dost istihbarat örgütleriyle ilişkilerine zarar vereceği ifadelerine katılmadığını söyledi. CNI başkanı, “İstihbarat örgütleri birbirlerini sevdiklerinden ötürü değil; birbirlerine ihtiyaç duyduklarından dolayı işbirliği yaparlar.” dedi.

Raporun “beklenenden çok daha açık” ve bu yüzden “CIA açısından oldukça zarar verici” olduğu değerlendirmesinde bulunan Giraldi, “CIA ise söz konusu tekniklerin işe yaradığını belirterek kendini savunmaya çalışıyor ki bu kesinlikle doğru değil. John Yoo ve Jay Bybee tarafından dillendirilen yasal kılıfın sağlam olmadığını, rapordaki alt metinde CIA'nin Kongre'ye ve hatta kendisine oldukça dostça davranan Bush yönetimine de yalan söylediğinin belirtilmesinden anlıyorum." diye konuştu.

CIA UZUN ZAMANDIR HÜKÜMET KONTROLÜ DIŞINDA

Ortadoğu uzmanı ve araştırmacı yazar Joe Lauria ise işkence raporu konusunda yaptığı değerlendirmede, CIA'nin uzun zamandır ABD yönetimlerinin kontrolünün dışında hareket ettiğinin bilindiğini söyledi. Lauria ,“CIA, 1963 yılında Harry Truman'ın Washington Post için kaleme aldığı 'İstihbaratta CIA'nin rolünü sınırlayın' başlıklı makalesinde yazdığı gibi çoktan kontrol dışına çıktı. Truman biliyordu. Örgütü o kurmuştu.' diye konuştu.

Sözlerine devam eden Lauria, “Bundan sadece bir ay önce New York Times Gazetesi, Kennedy yönetiminin Vietnam'da CIA üzerindeki kontrolünü nasıl kaybettiğini ortaya çıkardı. Uzun zamandır CIA'nin dehşet verici, yasal olmayan işkence metotlarını kullandığını ve bu konuda yalan söylediğini biliyoruz. Ve bugün iki askeri psikoloğun işkence teknikleri pazarlayarak milyonlarca dolar kazandığını öğreniyoruz. Soru, bundan sonra ne yapılacağıdır.” dedi.

6000 sayfalık raporun 500 sayfalık özeti olarak sunulan raporda, CIA'in “Geliştirilmiş Sorgulama Teknikleri”nin işlevsel hale getirildiği 2002 yılından itibaren, başarılı bir şekilde gözden kaçırıldığı ve Başkan George Bush'un 2006 yılına kadar konuyla ilgili hiçbir şekilde bilgilendirilmediği ifade edildi.

Bush yönetiminin iki üst düzey ismi olan Savunma Bakanı Donald Rumsfeld ve Dışişleri Bakanı Colin Powell'ın ise CIA'nin söz konusu tekniklerinden ancak 2003'ün Eylül ayında haberdar olduğunun altı çizilirken, CIA'nin tekniklerinin ABD Adalet Bakanlığı'nın resmi görüş ve kabullerinin çok ötesine geçtiği vurgulandı.

Ayrıca, eski CIA yöneticileri George J. Tenet, Porter J. Goss ve Michael V. Hayden'ın gizli Beyaz Saray ve Kongre oturumlarında, sorgu teknikleri programını sürekli abartarak yetkilileri yanlış yönlendikleri ileri sürüldü.

RAPOR, İŞKENCENİN GÜVENİLİR İSTİHBARAT SAĞLAMADIĞINI ORTAYA KOYDU

Ortadoğu ve terör örgütleriyle ilgili kitaplarıyla tanınan Joyce Davis ise “Amerika Birleşik Devletleri'nin tutuklulara işkence gibi çirkin bir şeyi uyguladığını öğrenmek çok acı. Ancak bu tür davranışları sonlandırmak adına gerçeğin açık bir şekilde ifade edilmesi ferahlatıcı. Raporun işkencenin güvenilir istihbarat sağlamadığını tasdik etmesi de şaşırtıcı değil. Eskiler şöyle der: 'Bal ile yakalayacağın arı sayısı sirkeyle yakalayacağından fazladır.'” ifadelerini kullandı.

Rapor gerek ABD eski Başkanı Bush, Başkan Yardımcısı Cheney ve gerekse eski CIA yöneticilerinin geçmişte iddia ettikleri gibi söz konusu sorgu tekniklerinin, El Kaide lideri Usame Bin Ladin'in 2011 Mayıs ayında Pakistan'da yakalanmasında hayati bir rol oynamadığını da gözler önüne serdi.

Rapor ayrıca bizzat CIA'nin kayıtlarına dayanarak gerçekleştirilen 20 olay incelemesinde, en aşırı sorgu tekniklerinin bile terörizmin engellenmesi ve teröristlerin yakalanmasında hiç bir rol oynamadığı iddiasında.

CIA GÖREVLİLERİ DE İŞKENCELERE DAYANAMADI

Söz konusu raporun alıntılandığı Ağustos 2002'deki resmi yazışmalarda, CIA görevlilerinin belirtilen yöntemlerin hukukiliğini ve işlevselliğini sorgulamaya başladıkları yer alıyor.

Raporda aynı zamanda 11 Eylül'ün planlayıcılarından biri olduğu iddia edilen Abu Zubaydah'dan istihbaratın, 17 gün süren aşırı işkence tekniklerinin ardından bilincini kaybetmesiyle elde edildiği; CIA'nin bu bilgileri hangi yöntemlerle elde ettiğini rapor etmediği; ancak Senato'nun CIA'in kullandığı bu yöntemleri sağlık personelinin e-mail yazışmalarından elde ettiği belirtildi.

Bazı CIA görevlilerinin ise kurumun Tayland'da bulunan tesislerinde, Abu Zubaydah'a, yüzüne su dökerek yaptıkları işkence sonucu gözyaşlarını tutamadıkları ve nutuklarının tutulduğunu; işkenceli sorguların devam etmesi durumunda başka bir birime transfer edilmek istediklerini belirtmelerine yanıt olarak, dönemin CIA Kontrterör Dairesi Başkanı Jose A. Rodriguez'in söz konusu tekniklerin hukukiliğinin tartışılmasına sert bir dille karşı çıktığı kaydedildi.

HAKSIZ TUTUKLAMALAR

Raporda CIA'nin elindeki tutuklu sayısı konusunda da gerçekleri gizlediği iddia edildi. CIA'nin elinde en az 119 tutuklunun bulunduğu ortaya çıkarken, CIA yetkililerinin bu sayıyı 100 olarak sunduğu belirtildi. En az 6 tutuklunun tutuklanma kriterlerini taşımadığı belirtilirken, CIA yöneticilerinin zaman zaman söz konusu tutukluların nerede tutulduklarını bilmedikleri de ortaya çıktı.

Raporda, eski ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney'nin, tutukluların bulunduğu bir ülke yüzünden diplomatik sorun yaşadığı bilgileri de yer aldı.

Bu arada rapor CIA'in terörist oldukları şüphesiyle, iki haber kaynağını da yanlışlıkla tutuklayıp, 24 saat süreyle ayakta tutmak suretiyle işkence ettiğini de ortaya çıkardı. CİHAN

HABERE YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.