Nanoteknolojide Bilkent başarısı

Türk mühendisler uzaydaki yüksek radyasyona karşı mevcut malzemeye göre 100 kat dayanıklı nanoteknoloji temelli malzeme geliştirdi. Elektronik devrelerin ömrünü uzatan özel malzeme, Türkiye'de üretilecek uydularda kullanılacak. Türk mühendisler, uzaydaki yüksek radyasyona karşı mevcutlarına oranla 100 kata kadar dayanıklılık sağlayan nanoteknoloji temelli malzeme geliştirdi. TÜBİTAK tarafından desteklenen ve Savunma Sanayi Müsteşarlığı (SSM) tarafından yürütülen bir uzay projesi kapsamında geliştirilen yeni ürünün Türkiye'de üretilecek uydularda kullanımı hedefleniyor.
Yeni nesil nanoteknolojik malzeme, uyduların yüksek hızlı elektronik devrelerinin uzaydaki kullanım süresini önemli ölçüde uzattığından uydu maliyetlerinde büyük avantajlar getiriyor. Malzeme ayrıca, uyduların çok daha hafif olarak üretilmesini de sağlayacak. Uzmanlar, Türkiye'nin bu teknolojiyi uzayda kullanan ilk ülke olmasını planlıyor. Bilkent Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ve Bilkent Üniversitesi Uzay Teknoloji Araştırma Merkezi (BİLUZAY) Başkanı Prof. Dr. Ekmel Özbay, uzayda kullanılacak yüksek güçlü ve yüksek hızlı elektronik devrelerin tamamen Türkiye'de üretimi konusunda önemli bir aşamaya gelindiğini söyledi. Uzayda yüksek oranda radyasyon bulunması nedeniyle uzay ortamında bulunan elektronik devrelerin çok kısa sürede bozulduğunu anlatan Özbay, bu nedenle uyduların çok kalın alüminyum tabakalarla korunduğunu anlattı. Radyasyonu soğurma görevini yürüten kalın alüminyum kaplamaların uydu maliyetlerini de ciddi olarak arttırdığını ifade eden Prof. Dr. Özbay, uzayda bulunan radyasyona dayanıklı yeni malzemelerin geliştirilmesi ile uyduların daha ucuz ve daha uzun ömürlü olacağını belirtti. Özbay, Bilkent Üniversitesi ve ASELSAN'ın beraber çalıştığı TÜBİTAK 1007 projesi kapsamında, günümüzde uzayda kullanılan kaplama malzemelerinden 100 kat daha dayanıklı nanoteknoloji tabanlı malzeme geliştirdiklerini açıkladı. Geliştirdikleri malzemenin galyum nitrit tabanlı olduğunu aktaran Özbay, geliştirilen yeni malzemelerle uyduların hafif olarak tasarlanmasının da mümkün olacağını kaydetti. Malzemenin uzaya tam uyumunun da mümkün olduğunu belirten Özbay, şöyle konuştu: “Malzemenin ilk teslimlerini de ASELSAN'a ve SSM'ye yaptık. Geliştirdiğimiz malzeme, uzayda mevcut kullanılan malzemelere oranla radyasyona karşı 100 kat daha dayanıklılık gösteriyor. Ayrıca bu malzemeyi kullandığımız nanotransistörlerin yer aldığı elektronik devreler çok daha yüksek hızlarda uzay ortamında çalışabiliyor. Bu nedenlerle uydu sistemlerinin daha ucuza üretimi de mümkün olabiliyor. Uydunun en kritik kompenentleri arasında bulunan verici antenlerinde bu malzemeyi kullanıyoruz. Yani çalışmamızla nanoteknolojiyi uzaya taşıdık diyebiliriz.”