M.Halistin Kukul

M.Halistin Kukul

KELİME'DEN KELİME'YE

Kâinatın yaratıcısı, her şeyin sâhibi, hâkimi, mâliki, terbiye edicisi, koruyucusu, yardımcısı, nimet ve rızık vereni Allahü teâlânın, sâdece insanoğluna akıl ile birlikte ihsân ettiği en büyük nimet: Kelime'dir, söz'dür!..

Kelime; harf vâsıtasıyla mânâyı yüklenen ve geleceğe taşıyan madde'dir!..

İnsan olma vasfının ve insanlık hüviyetinin temsilcisi, belirleyicisidir! ..

Öğrenilmesiyle, uğruna 'köle' olunan tek insânî varlıktır!..

"Kelime-i ihlâs, kelime-i tevhîd, kelime-i takvâ, kelime-i semeret-ül-Cennet veya kelime-i tayyibe" denilen, "Lâ ilâhe illallah Muhammedün Resûlullah" mübârek sözünün ismi onunla ifade bulur!..

Müslüman olarak îmânımız ilk şartı olan "Eşhedü en lâ ilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve resûlüh" mübârek sözüne verilen ad "Kelime-i şehâdet"tir !..

Ve...Allahü teâlânın ismini yüceltmek ve O'nun rızâsını kazanmak için gayret etmeyi ifade ettiğimiz "İ'lâ-yı kelîmetullah", onunla söylenir!..

Arzularımızı, heyecanlarımızı, sevinçlerimizi, sıkıntılarımızı..hep onunla iletir, onun vâsıtasıyla huzur ararız!

Kelime, içimizi-dışımızı, kalbimizi-beynimizi bütün hesaplarıyla ortaya döken, ayıklayan, sergileyen kıymetinin üstünlüğü bakımından müthiş varlık, nimet üstü bir nimettir!

Bakıyorum da, buna "sözcük" diye bir mânâ uydurmuşlar: Yazık!..

İlhan Ayverdi'nin hazırladığı Misalli Büyük Türkçe Sözlük'ün 1126'ıncı sayfasında,"Söz" karşılığında şöyle yazılıdır: "(Eski Türk. söz) Ağızdan çıkan, bir veya daha çok heceden meydana gelen kelime veya kelime dizisi" dir.

Peki; söz, "bir veya daha çok heceden meydana gelen kelime veya kelime dizisi" ise, nasıl oluyor da, buna, Türkçemizde küçültme / küçüklük ifade eden -ses uyumuna göre- bir (-cük) takısı ekliyor ve onu, "kelime" karşılığında kullanıyorlar?

Şimdi; bu 'küçük söz'e, kelime mi diyeceğiz? Olur mu böyle şey?

Elbette ki, bu kelimeye, bu takı eklenebilir fakat onun karşılığı 'kelime' olmaz ve bunun, ilmî hiçbir îzahı bulunmadığı gibi, kültür tahribatı bakımından da çok fecî hâllere sebebiyet verir.

Yukarıda, dînimiz ile ilgili deyimlerin hiçbirini "sözcük" denilen kelime ile söylememiz mümkün değildir. Demek ki, işin millî olduğu kadar bir de dînî cephesi bulunmaktadır.

Kelime karşılığında, dilimize, Farsça'dan geçen bir de 'lâf' kelimesi vardır.Bunlar, bâzen aynı mânâda kullanılıyorsa da, bâzen farklı yerlerde kullanılmaktadır.

Meselâ;"Filânca kız ile filânca delikanlının lâfını kestiler!" ile, "Filânca kız ile filânca delikanlının sözünü kestiler!" çok farklıdır.

Bir konuşma örneği:

-Beğendiniz mi?

-Beğenmek de ne kelime!..

Yûnus Emre diyor ki:

"Mûsâ Peygamber ile binbir kelime kıldum

Îsâ Peygamber ile göklere çıkan benem"

Millet'e, 'ulus' diyorlar!..

Neymiş? Millet, Arapça'ymış! Peki; ulus nece? Cevap: Moğolca!..

Moğolca "ulus"a, F(ı)ransızca bir (-el) takısı eklemişler ve buna, millî karşılığı olarak "ulus-al" demişler! Ve bir de, bunun için ne demişler, elbette biliyorsunuz! Öz-Türkçe!..

Yâni, bir kısmı Moğolca, diğer kısmı ise F(ı)ransızca olacak ammâ, bunları birleştirince Türkçe bile değil, hem de öz-Türkçe olacak!..Ne zekâ!..

"Hava alanına (millîlerimizi) karşılamaya gittik" cümlesi yerine, "Hava alanına (ulusallarımızı) karşılamaya gittik" diyeceksiniz, öyle mi?..Gülmezler mi insana!..

Seneler önce, bir reklâmda duymuştum: "Haydi millet, sucuklar hazır!.."

Şimdi de hep beraber tekrarlayalım. Fakat başka türlü: "Haydi ulus, sucuklar hazır!"

Olmaz!..Olmaz!..Olmaz!..

Cenâze namazı kılmaya başlarken de, hoca efendiler: "Er kişi / hâtûn kişi niyetine... " sözü yerine,"Er (birey) / hâtûn (birey) niyetine..." demeye başlarlarsa, sakın şaşırmayınız!..

Dünyâda, "bir-ey" ve buna bağlı olarak uydurulan "bir-ey-sel" kadar 'yalancı ve ucûbe' bir kelime görülmemiştir. Sanki, başka kelimemiz yokmuş gibi, bunu, Türkçemizin başına musallat ettiler!

Türkçemiz, bu hususta, o kadar zengindir ki , "kişi, zat, şahıs ve fert" kelimelerimiz vardır. Hem de, hem birbirlerinin yerlerine kullanılabiliyorlar hem de yerine göre ayrı ayrı!..

Meselâ; Ziya Paşa'mız, bir terkîb-i bend'inde şöyle diyor:

"Âyinesi iştir kişinin lâfa bakılmaz

Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde"

Ne hârika bir örgü değil mi? Hem "kişi" hem de "şahıs" aynı beyitte kullanılmıştır. "Lâf" ve "eser" gibi iki işlek kelime de cabası!..

Söz Üstâd'ımız Yûnus Emre ne güzel söylemiş:

"Kişi bile söz demini

Dimeye sözün kemini

Bu cihan cehennemini

Sekiz uçmağ ide bir söz"

" Sözün demi...", her güzelliğin başlangıcıdır!..

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
1 Yorum
M.Halistin Kukul Arşivi
SON YAZILAR