Yaşar Yeşilyurt

Yaşar Yeşilyurt

İKTİDAR VE TOPLUM

       

 

        ""Halkın adaletli ve insaflı değeri büyük bir devlet başkanına ihtiyaçları yağmurun azlığı sebebiyle kıtlık istilasına uğrayan bölge ahalisinin yağmura olan ihtiyaçlarından daha çoktur. Çünkü yağmura olan ihtiyacın vakit ve zamanı vardır. Ama devlet başkanına idare gölgesine muhtaç olmanın vakit ve zamanı yoktur. Millet fertleri, halk her durumda ve her zamanda sürekli olarak büyük devlet başkanının adalet ve şefkatine en şiddetli bir ihtiyaçla muhtaçtır."" Suhreverdi"den alıntıladığımız yukarıdaki cümleler toplum ve iktidar bağlamında devlet başkanının(iktidar) ne gibi özelliklere sahip olacağına dair önemli ipuçları vermektedir.

 

           Yaşadığımız bu hassas dönem ve gelinen noktada iktidarın niteliği ve buna bağlı olarak toplumun niteliği de çok önemli hale gelir. İktidarı sosyal yapının kaçınılmaz bir özeliği olarak görürsek, sosyal yapının değişiminde iktidarında doğrudan ve dolaylı önemli bir etkisi olduğunu görürüz. Bu anlamda iktidarın yapısının kullanılış biçiminin ve meşruiyetinin dayandıkları kaynakları bakımından bir değerlendirmeye tabi tutmamız zorunlu hale gelir. Aynı şekilde toplumun yapısı, dayandığı ve yaslandığı maddi-manevi gelenekte, toplumun iktidarla olan ilişkisinde başat bir rol oynar. Ancak sorun, hangisinin daha çok belirleyici olduğunu tespitten öte aralarındaki ilişkinin niteliği, uyuşma ve çatışmanın varlığıdır. Toplum ve içinde bulunan çeşitli gruplar kendi yapısı ve dayandığı değerler açısından iktidar olmaya çalışırken ve iktidarın ana karakterini belirlemeye çalışırken, mevcut iktidar yapısı ve geleneği de kendisi açısından meşruiyetini devam ettirebileceği uygun bir toplum modeli oluşturma yolunda bir çaba harcar. Yani bir yandan toplum iktidara değişim yönünde bir baskı uygularken iktidarda toplumu kendi modeline uygun bir biçimde yeniden kurgular. Söz konusu olan burada iktidar ile toplum arasında bir uyuşmamı yoksa bir çatışmamı olduğunu tespit etmemizdir. Bu ise bize toplum ve iktidar ilişkisi bağlamında önemli ipuçları verecektir.

 

              İktidarın kullanılış biçimini mevcut yönetim yapısı tayin eder. Ancak iktidarın sürekliliği bir bakıma meşruiyetinin devamlılığına bağlıdır. Meşruiyetinin kaynağını iktidarın toplumun değerler ve normlar sistemine uygun olması teşkil ederken meşruiyetin devamlılığını toplumdaki adalet duygusunun varlığı sağlar. Zira meşru bir iktidar, tatbiki halinde toplumdaki adalet duygusunu zedelemeyen bir iktidardır. Eğer iktidarı ellerinde bulunduran kişiler ya da zümreler adaletten sapar zulme ve haksızlığa başvurursa toplumdaki adalet duygusu zedelenir. Adil olmayan iktidarların hâkimiyetlerini uzun süre devam ettirmeleri çok güç hatta imkânsızıdır. Çünkü adalet duygusunun zedelenmesi, toplumda iktidarı ellerinde bulunduranlara karşı giderek bir tepkiye ve muhalefete yol açar. Bu tepki ve muhalefetin yaygınlaşması, iktidarın sadece meşruiyetini ortadan kaldırmaz, aynı zamanda toplumsal yapının altını oymaya başlar. Toplumun çoğunluğu tarafından benimsenmeyen veya toplumun değerler ve normlar sistemine yaslanmayan iktidarlar eninde sonunda son bulmaya mahkûmdur. Zulüm ve haksızlıklar iktidarı yıpratan ve onun kısa sürede el değiştirmesine yol açan başlıca unsurdur.

     

            Suhreverdi"nin de dediği gibi adaletli ve insaflı bir devlet adamının varlığı toplumsal yapının bozulmaması ve devam etmesi açısından çok önemli ve arzulanır bir durumdur. Mevcut ortamda iktidarda bulunanlar ile iktidara talip olanlar arasında ve bunlarla toplum arasında yaşanan gerginlik Türkiye"de toplumsal gelenekle bağlantısını göz ardı etmeden düşünülmesi gereken bir sosyal olgudur.  

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Yaşar Yeşilyurt Arşivi
SON YAZILAR