Dua; çağırmak, durumu Allah’a arz etmektir. Kul ile Allah arasında diyalogtur. Dua, dil hal ve fiil ile yapılır. Örneğin, sağlıklı olmamız için dil ile dua yaparız ama sağlık koşullarına riayet etmez isek o duanın anlamı yoktur. Fiilen de duanın şartlarına ve gereklerine uygun davranışlar geliştirmemiz gerekir. Sağlıklı olmak için sağlık şartlarına ve ortamına dikkat etmek lazımdır. Helal kazanıp helal harcamak için dua ederiz ama kul ve kamu hakkına riayet etmezsek, anlımız terlemeden kısa yoldan köşe dönme gayreti içerisine girersek duamızın kabul olmasını bekleme hakkımız yoktur. Öncelikle hakka hukuka riayet edilecek sonra da Allah’tan bize yardımcı olması için dua ve niyazda bulunulacak. Mahsullerin bol ve bereketli olması için dua ederiz ama gerekli olan tarımsal bakımı ve ilaçlamaları yapmaz isek, elde etmeyi planladığımız mahsullere uygun toprak seçimi yapmamışsak, gübresini ve suyunu vermemişsek duamızın kabulünü bekleyemeyiz. Yüce Allah Necm Suresi 39. ayette mealen; “Kişiye ancak çalıştığının karşılığı vardır” buyurarak, elde etmeyi düşündüğümüz her şey için öncelikle o konunun gereklerinin yerine getirilmesi gerektiğini hatırlatmaktadır.

Dua ederek Allahtan yardım dilenir, Allaha yakın olmaya çalışılır, kötülüklerden uzak kalmanın gayreti geliştirilir. Ancak duanın sonucunda arzularımızın gerçekleşmesi eşyanın tabiat şartlarının yerine getirilmesiyle sağlanır. Gerekli olan her fiili şart yerine getirildikten sonra bizi yalnız bırakmaması, şeytani ve beşeri şerlerden koruması, gafletten ve zahmetten muhafaza etmesi için Allaha yalvarırız. Dua için fiili şartlar yerine getirilmiş olsa bile duamızın kabulü için nefsimizin, bedenimizin ve ruhumuzun da temiz olması gerekir. Allah Resulü Hz. Muhammed (s.a.v.); “Bir kimse ki Allah yolunda cihat etmek için yollara çıkar, üstü başı toz toprak olur, bu yolda yorulduktan sonra perişan vaziyette oturur ellerini açar ve Allah’tan dilekte bulunur. Yemesi haram, içmesi haram, giymesi haram olan bu kişi duasının kabul olacağını bekler ve sanır, bu kişinin duası kabul olmaz” buyurur. Kişinin yemesi içmesi vücudunu beslediği gıdası helal ve temiz olmalıdır. Aksi halde haramla beslenmiş, damarlarında kendisine ait olmayan gıdaların eseri olan kan ve enerji bulunan kimsenin Allahtan yardım talep etmesinin karşılığı yoktur. Onun yalvarış ve yakarışları Allah’a ulaşmaz. Çünkü Rabbımızın ona tahsis ettiği alan ve frekansın dışına çıkılmıştır.

Dualarımız neden kabul olmadı diye üzülme yerine nedenleri üzerinde durmamız en doğru olanıdır. Yüce Allah Kur’an’da; “Kullarım beni sana sorarlarsa, ben onlara şah damarlarından daha yakınım. Bana dua ederlerse hemen icabet ederim. Benden yardım dilerlerse hemen yardım ederim, Kullarım siz dua edin ben kabul edeyim” buyurmaktadır. Helal rızıklarla beslenir, vücudumuzda haram bulunmadan, duanın fiili şartlarını da yerine getirir ve Allahtan yardım dilersek duamız kabul olur. Bunu Rabbımız müjdelemiş, Resulümüz haber vermiştir. Ancak duaların kabul olma tezahürlerini biz anlayamayız. Allah dualarımızın karşılığını bizim için en hayırlı olanıyla vermektedir. 

Duamız, ya isteklerimiz yerine getirilerek kabul olur, ya duamızın karşılığı olarak günahlarımız silinir ya da sevap kazanırız. Her halde de bizim duamızın karşılığı yerine gelmiş olur. Bizim için en hayırlı sonuç hangisiyse Allah bizim için onu takdir eder. Bize düşen gereklerine yerine getirdikten sonra Allah’tan yardım talep etmektir. Dualarımızın kabul olmadığı endişesine düşersek, ya duanın fiili şartlarını yerine getirmemiş ya haramla beslenmişizdir ki kendimizi sorgulamamız eksikliklerimizi düzeltmemiz kusurlarımızı tamir etmemiz gerekecektir. Eğer bu konularda eksiğimiz yoksa bilelim ki duamız bizim için en hayırlı olanıyla kabul görmüştür. Endişeye gerek yoktur. Allah duası kabul olanlardan eylesin.