BÖYLE BUYURDU EPİKTETOS

           Büyük nimetlere erişmek istiyorsan onları elde etmek için çalışmanın yetmeyeceğini, varlığının dışındaki şeylerin bir bölümünden feragat etmen gerekeceğini, bir kısım şeyleri başka bir zamana ertelemek zorunda kalacağını unutma! Gerçek nimet budur. Fakat bunun yanı sıra servet, makam, mal, mülk elde etmek istiyorsan, bunları ele geçirememe olasılığının yüksek olduğunu bil. Bunların peşi sıra koşarsan özgür ve mutlu olmanı sağlayacak nimetlerden mutlak suretle yoksun olursun.

          Tehlikeli hayaller karşısında: Sen bir hayalsin bu yüzden göründüğün gibi olman imkânsız demeye hazırla kendini sonra iyice incele onu ve bu incelemeyi yaparken öğrendiğin kaidelerden bilhassa birincisini yani seni üzen şeyin elinde olmadığını bildiren kaideyi göz önünde bulundur. Eğer bu elindeki bir şey değilse kendine hiç tereddütsüz de ki: Bu benim elimde olan bir şey değil.

          Arzuların amacı istenilen şeyi elde etmektir. Bunu unutma! Korkuların gayesi de korkuların önüne geçmektir. İstediğini ele geçiremeyen bedbahttır, korktuğu çukura düşen sefil. Gerçek menfaatinle örtüşmeyen şeye yalnızca nefret duyuyorsan, o şey elinin uzanabileceği bir şeyse, korktuğun çukura asla düşmezsin lakin ölümden hastalıktan fakirlikten korkuyorsan sefalet kaçınılmazdır. Öyleyse korkularının yerini değiştir. Elinde olmayanları elinde olan şeylerle takas et arzularına gelince şimdilik onları tamamen yok eyle. Zira elinde olmayan bir şeyi arzu edersen bedbaht olman alınyazındır. Elinde olan şeyler hususunda ise, henüz bunların hangilerinin arzu edilmeye layık olduğunu bilme makamında değilsin. Bu makama erişmek için, uzaklaşman gereken şeylerden uzaklaşmakla araman gereken şeyleri aramakla yetin. Fakat ihtiyatlı ol ve acelecilikten sakın.

          Mevlana da şöyle buyurmuş: Aramakla bulunmaz, ama bulanlar arayanlardır.

          Aklın yolu bir; Epiktetos"la Mevlana farklı anlayışlardan beslense de düşündüklerinde ve gerçeğin arayıcısı olduklarında benzer şeyleri söylüyorlar. Bir daha ki yazımda Mevlana başka ne buyurmuş görelim.