ALZHEİMER HASTALARINA BAKIM VERENLERE ÖNERİLER

Dr. Sandıkçı “Alzheimer hastalığı, beyindeki sinir hücrelerinin ölmesi sonucu beyin sinyallerinin uygun biçimde iletmesinin zorlaştığı bir durumdur. En başlarda Alzheimer belirtilerinin saptanması zor olabilir. Alzheimer hastası olan kişi hafıza, yargılama ve düşünme problemleri yaşar, bu da kişinin çalışmasını ve günlük hayata katılımını zorlaştırır. Sinir hücrelerinin ölümü yıllar içinde yavaş yavaş gerçekleşir. Alzheimer hastalığının gidişatı kişiden kişiye değişir. Hastalığın ilerleyişi kısa (2-3 yıl) veya uzun (20 yıla kadar) olabilir. Genellikle önce beynin hafızayı ve düşünceyi kontrol eden bölgeleri etkilenir fakat zamanla beynin diğer bölgelerindeki hücreler ölür. Sonunda, Alzheimer hastası tam bir bakıma ihtiyaç duyacaktır. Başka ciddi bir hastalığı olmasa bile, beyin fonksiyonlarının kaybı sonunda ölümüne neden olacaktır.”dedi.

Alzheimer’ın 7 uyarı işareti olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Sandıkçı “Tekrar tekrar aynı soruyu sormak, aynı hikâyeyi, kelimesi kelimesine, tekrar tekrar anlatmak, nasıl yemek pişirileceğini, tamir yapılacağını, iskambil oynamayı—önceden kolaylıkla ve düzenli olarak yapılan aktiviteleri unutmak, fatura ödeme veya banka hesabını dengeleme gibi şeyleri becerememe, bilindik yerlerde kaybolma veya ev eşyalarını farklı yerlere koyma, yeni banyo yaptığı veya elbiselerinin temiz olduğunu iddia ederken, aslında çok uzun süredir banyo yapmama ve aynı kirli elbiseleri tekrar tekrar giyme, daha önceden kendilerinin verdiği kararlar veya cevapladıkları soruları başkasına bırakma en önemli Alzheimer işaretleridir.”diye konuştu.

Bir takım tedbirlerle Alzheimer hastaları ve yakınlarının hayatının kolaylaşabileceğini söyleyen Dr. Ufuk Sandıkçı tedbirler hakkında bilgi verdi.

Bellek bozukluğuna karşı notlarla yardımcı olun:

Uzm. Dr. Ufuk Sandıkçı “Hastalar uzak geçmişi ayrıntılı olarak hatırlarken, birkaç dakika önce gelişen olayları hatırlamakta zorluk çekerler. Ancak ileri dönemlerde uzak geçmişle ilgili ayrıntılar da yavaş yavaş silinmeye başlar. Hastalığın erken evrelerinde ortaya çıkan bellek bozuklukları ile baş edebilmek amacı ile liste, not, takvim gibi anımsatıcılar kullanılabilir ancak ileri dönemlerde hasta artık bu faktörlerden yararlanamaz hale gelir. Genelde günlük aktivitelerin rutine bağlanması, bu konuda bellek sorunlarının ortaya çıkması riskini azaltabilir. Kişiye sürekli gün, ay ve yıl hatırlatılabilir. Hatırlayamama problemi nedeniyle yaşayabileceği depresif duygu durumunu engellemek için fotoğrafların ve eşyaların üzerine hatırlatıcı notlar konulabilir.”şeklinde ifade etti.

Kendi kendine giyinmesine sabır gösterin:

Kendi kendine giyinmesine sabır gösterilmesi gerektiğini vurgulayan Dr. Sandıkçı “Alzheimer hastası olan bir kişi için giyinmek pek çok zorluğu bir araya getirmektedir. Ne giyileceğinin seçilmesi, giysilerin giyilmesi veya çıkarılması, düğmeler ve fermuarla başa çıkmak bunların içindedir. Kişinin günün aynı saatlerinde giyinmesini sağlayarak bunu günlük rutinin bir parçası haline getirmeye çalışılmalıdır. Kişi kendi kendine giyinmesi konusunda cesaretlendirilmeli, yeterli süre tanınmalıdır. Sınırlı sayıda seçeneklerden kişinin kendi tercihini yapmasına izin verilmeli eğer favorisi olan giyecekler varsa yeni bir şeyler alırken bunlara benzeyen giysiler alınmalıdır. Giysileri giyinme sırasına göre yerleştirilmeli, eğer yardıma ihtiyacı olursa kısa ve adım adım açıklama yapılmalıdır. Kolay giyilip çıkarılan kıyafetler tercih edilmeli, elastik bluzlar ya da fermuar veya düğme yerine velcrolu birleştiriciler tercih edilmelidir.”

İletişim de basit ve kısa cümleler kurun:

Dr. Sandıkçı “Alzheimer hastası ile konuşurken basit kelimeler ve kısa cümleler kullanılmalı, ses tonu hafif ve nazik olmalıdır. AH olan bir kişiyle çocuk gibi ya da o orada yokmuş gibi konuşulmamalıdır. Cevap vermesi için yeterli süre tanınmalı, cevaplandırırken onu kesmemeye çalışılmalıdır. Eğer AH olan kişi bir kelimeyi ya da sonucu ifade etmekte zorlanıyorsa yavaşça aradığı kelime ona hatırlatılmalıdır.”açıklamasında bulundu.

Yemeği sınırlı sayıda ve küçük porsiyonlarla verin:

Yemeği küçük porsiyonlar halinde verilmesi gerektiğini söyleyen Dr. Sandıkçı“Yemek yemek de bir sorun olabilir bazı hastalar sürekli yemek isterken bazılarının da iştahsızlık önemlidir. Yemek için sakin ve basit bir ortam oluşturulmalı dikkatin dağılmasını engeller.  Yemeğe meyilli olduğu zamanlarda beslenme sınırlı sayıda çeşit ve küçük porsiyonlar halinde sunulmalıdır. Pipetler ve kapaklı fincanlar içimi kolaylaştıracaktır. Hastalar tabaktan yemek yemekte zorlanıyorsa elle yenilebilen yiyecekler verilebilir. Yine düz tabak yerine derin tabaklarda yemek önerilebilir.”diye konuştu.

Hastanın tuvalet rutini oluşturulmalı:

Dr. Sandıkçı “Hastalık ilerledikçe Alzheimer hastası mesane ve barsak kontrolü ile ilgili problemler yaşayabilir. Hastayı tuvalete götürmek için günde 5-6 kez gibi bir rutin oluşturulmalı ve buna mümkün olduğunca bağlı kalmaya çalışılmalıdır.”

Uyuyabilmesi için sakın ve huzurlu bir ortam oluşturun:

Medical Park Samsun Hastanesi, Nöroloji Kliniğinden Uzm. Dr. Ufuk Sandıkçı “Alzheimer hastaları ve onlara bakım verenler için geceler zor geçebilmektedir.  Uykuyu destekleyecek sakin ve huzurlu bir ortam oluşturmaya çalışılmalıdır. Geceleri hep aynı saatte yatağa gitmesi sağlanmalıdır. Gün içinde egzersiz desteklenmeli ve gündüz uyumaları engellenmeye çalışılmalıdır. Akşam saatlerinde çay ve kahve içimi engellenmelidir. Bazı hastalar karanlıktan korkabilir bu durumda yatak odası, koridor ya da banyonun ışığı açık bırakılmalıdır.”şeklinde ifade etti.

Gezinmelere karşı kapıları kilitli tutun:

Hastanın güvenliği için kapıların kilitli tutulması gerektiğini vurgulayan Dr. Sandıkçı “Hastayı güvende tutabilmek bakım veren kişinin en önemli sorumluluklarından biridir. Bazen Alzheimer hastalarının evden uzaklaşma ve gezinme gibi eğilimleri olabilmektedir. Kapıların kilitli tutulması ve hastanın alışkın olduğu kilidi açabildiği durumda ek kilit uygulaması yardımcı olacaktır. İçeride ya da dışarıda tehlike yaşatabilecek eşyalar ortadan kaldırılmalıdır.”dedi.