Peygamberimiz Hz. Muhammed (SAV) nin “Ben adil sultan devrinde dünyaya geldim” buyurduğu, adaletiyle meşhur hükümdar Nüşirevan-ı, adaletinin esasını ortaya çıkaran hikâyesini okuyacağız.

NUŞİREVAN arzu etti ki, kendisine rehber olmak için bazı nasihatler tertip edilsin. Bu maksatla, zamanın âlimlerini topladı. Gelen birçok âlime rağmen bunların içinde, yirmi üç tanesini seçtirdi ve onlara “Her biriniz bir hikmetli söz söyleyiniz ki, hem ben istifade edeyim, hem de benden sonra gelenler “ dedi. Her birisinden gelen hikmetli sözleri altınla yazdırdı. Bunları, yine altından bir kasa yaptırıp, altın bir anahtar ile kilitledikten sonra hazinesine koydurdu. Ne zaman ki, sıkıntılı, zor bir işle karşılaşırsa, bu hikmetli sözleri okur ona göre karar verirdi.

 1-Kendinizi biliniz, ilim ve iyi edep öğrenmeyi arzu ediniz. Malı, ilimden yüksek tutmayınız, Ahret için azık toplayınız. Ahreti dünyaya satmayınız. Söylenmeyecek sözleri söylemeyiniz. Aranmakla bulunamayacak şeyi aramayınız.

 2-Hikmet sahiplerinin nasihatlerini hakir görmeyiniz. İşlerde acele etmeyiniz. İşleri vaktinde yapınız. İşleri bilene emrediniz. Zararlı işlerden sakınınız. İşlerin önüne ve arkasına dikkat ediniz. Akıllılarla istişare ediniz. Tecrübe edilmişi tecrübe etmeyiniz. İhtiyarların sözlerine önem veriniz.

 3-Herkes sizi takvanız ve iyilikleriniz ile tanısın. Kanaati zenginlik biliniz. Sağlığın kadrini biliniz. Kimsenin üzüntüsü ve elemi ile sevinmeyiniz.

 4-Dert ve belâ sahiplerinden ibret alınız. Yerinde hâsıl olan zararın, yersiz hâsıl olan menfaatten iyi olduğunu biliniz. İnsanlara her zaman mudara ediniz, dininiz için dünyalık verin. Her nerede mudâra lazım olursa sertleşmeyiniz. Dost ve düşmanla barışta bulununuz.

 5-İşleriniz kendi gücünüzü aşmasın, insanlardan ihsanı esirgemeyiniz. Elinizi ve dilinizi kollayınız. Lâyık olmayan işlerden uzak kalınız.

 6-Fena komşudan, fena arkadaştan sakınınız. Arkadaşsız yola çıkmayınız. Fena ve aslı belli olmayanlarla yolculuk yapmayınız.

 7-Çorak yere tohum ekmeyiniz. Sonradan görmüşlerden borç almayınız. Aslı belli olmayanlardan kız istemeyiniz. Kıymetsiz insanlarla oturmayınız. Allahtan korkmayanlardan korkunuz.

 8-Malı kendinize fedâ ediniz. Ahmak, sarhoş ve deliye nasihat etmeyiniz. Nasihati anlayana yapınız. Nasihatinizi kıymetli tutunuz, Eliniz altındakilere merhamet ediniz. Kimsenin ekmeğine göz dikmeyiniz.

 9-Açların yanında yemek yemeyiniz. Ekmeğinizi açlardan esirgemeyiniz. Çocuklarla kadınlara karşı tedbirli olun. Yabancı kadını evinize uğratmayınız. Dünya nimeti ile kibirlenmeyiniz. Kadınların hilelerinden emin olmayınız.

10-Kimsenin evinin işine karışmayınız. Yabancı kimselere evinizin yolunu göstermeyiniz. Karı koca arasında aracı olmayınız. Başkasının bir şeyine sahibinden fazla şefkatli olunuz.

11-Kibirli insanlardan korkunuz. Devlet adamlarına düşmanlık etmeyiniz. Kadın ve erkek hiç kimseye zülüm etmeyiniz.

 (devamı var)